Katholieke Encyclopaedie

Uitgeverij Joost van den Vondel (1933-1939)

Gepubliceerd op 23-04-2019

Clemens XIV

betekenis & definitie

Clemens XIV - (Laurentius Ganganelli), paus van 1769—’74; * 1705 te S. Angelo in Vado. Zijn pontificaat wordt beheerscht door de Jezuïetenkwestie. Onder het Conclaaf, waarin hij gekozen werd, heeft hij zich waarschijnlijk wel niet van tevoren verbonden om de Jezuïeten op te heffen, doch zich zoo uitgelaten, dat de vijanden der Orde dit stellig van hem mochten verhopen. Paus geworden, heeft hij getracht door talmen aan den fanatieken drang der Bourbonsche hoven te ontkomen, maar ten slotte heeft hij gemeend te moeten toegeven (➝Jezuïeten), vreezend voor een schisma van den kant der Verlichten. Met groote hardheid heeft hij daarna de uitvoeringsmaatregelen tegen de vroegere leden der Orde laten uitvoeren. Toch was C., waar hij zich zelf kon zijn, goedhartig, daarbij vroom, geleerd en kunstzinnig (gelijk het Museo Pio-Clementino, onderdeel van het Vaticaansch Museum, bewijst); doch vreesachtig en weifelmoedig, regeerde hij geheel buiten het kardinalencollege om en stond onder invloed van obscure en baatzuchtige raadgevers.

Lit.: Pastor, Gesch. der Päpste (XVI, 2). Gorris.

< >