Cisiojanus - een der wijzen, waarop men in de M. E. dateerde. Men maakte daarbij gebruik van een aantal (voor iedere maand 2) Latijnsche versregels (hexameters). Ieder paar regels bevatte evenveel lettergrepen, als de maand dagen telt. De verzen zijn op zich zonder beteekenis. Zij bestaan uit brokstukken van de namen der maanden, van de voornaamste heiligendagen, die daarin vielen, en enkele willekeurige woorden of lettergrepen. Voor Januari bijv. luidden deze versregels gewoonlijk: Cisio Janus Epi sibi vindicat Oc Feli Mar An/ Prisca Fab Ag Vincen Ti Pau Po nobile lumen.
Den 2en Januari gaf men aan door te noemen de 2e lettergreep van dit vers: si, den 10en door: vin, terwijl bijgevoegd werd Cisio Janus om de maand zelf aan te duiden. Op 5 November dateerde men: „in hac sillabe bre, videlicet Omne Novembre” (Omne Novembre waren de aanvangswoorden van de November-hexameters). Het gebruik dankt zijn oorsprong aan het dateeren naar feesten en heiligendagen in de middeleeuwen algemeen. De Cisiojanus hielp het geheugen daarbij.
De C. komt voornamelijk voor in de Duitsche landen en in Polen van de 13e tot in de 17e eeuw. Zijn naam ontleent hij aan de aanvangswoorden van de Januari-verzen: Cisio (= Circumcisio, Besnijdenis) en Janus (= Januarius). Daar niet overal dezelfde heiligenfeesten gevierd werden, bestaan er onderscheidene lezingen van den C. Ook het geheel der 12 x 2 hexameters wordt C. genoemd.
L i t.: H. Grotefend, in Anzeiger für die Kunde deutscher Vorzeit (XVII 1870, 280 en XVIII 1871, 308); P. Leendertz Jr., De Cisiojanus, Het Boek (XIX 1930, 8); id., Een Middelnederlandsche Cisiojanus (Oud-Holland 1898, 112).
v. Campen.