Chronometer - 1° verplaatsbare klok voor nauwkeurige tijdsopgave, gebruikt bij het onderzoek van de aarde, plaatsbepaling op zee enz. Werd eerst mogelijk sinds Chr. Huygens de spiraalveer als drijfkracht invoerde. De eerste c. waren zeer onvolkomen, vooral erg gevoelig voor temperatuurwisseling. In 1714 loofde de Engelsche Admiraliteit een prijs van 20.000 p. st. uit voor een uurwerk, waarmee men de plaats op zee op ½° nauwkeurig bepalen kon (dat is nog een onzekerheid van 55 km!). Die prijs werd m 1735 door Harrison gewonnen voor een c. in cardanische ophanging en met temperatuur-compensatie, dit laatste door de onrust uit verschillende metalen met verschillende uitzetting samen te stellen.
In den laatsten tijd worden weer minder hooge eischen aan de c. op zee gesteld, omdat ze bijna overal minstens 2 x per dag met een tijdsein vergeleken kunnen worden en niet meer zooals vroeger slechts aan het begin en eind van de reis.
P. Bruna.
2° Yoor de c., in de muziek gebruikt, → Metronoom.