Christelijke woorden in de primitieve talen - Het vinden van een passende benaming voor den grooten vloed van veelal totaal nieuwe begrippen, waarden en cultuurgoederen, die bij de komst van het Christendom over de inheemsche volksgemeenschap wordt uitgestort, is geen eenvoudige zaak. Soms lost zich de moeilijkheid als vanzelf op, doordat het primitieve volk eenvoudig den Europeeschen naam in een aan eigen afwijkenden mondstand aangepasten vorm overneemt. Zoo spreekt men in den W. Soedan bijv. bij een volk, dat door Fransche missionarissen werd gemissioneerd, van krista (naar Christ), kertèn (Chrétien), labé (abbé, prêtre), sakarmang (sacrement), maar bij een naburigen van Engelsche zijde bewerkten stam weer van fa (father) enz. Maar soms ook moeten de missionarissen noodgedwongen zelf in het taalproces ingrijpen en een eigen nieuwe benaming scheppen, en dan blijkt pas goed, welk een afstand de primitieve mentaliteit van de Westersche scheidt. Zoo is een voor ons zeer gewone en direct aansprekende uitdrukking als: het Heilig Hart van Jesus, de Heilige Harten van Jesus en Maria, enz. in dergelijke omstandigheden eenvoudig onvertaalbaar, al was het alleen maar, omdat voor zoo menig natuurvolk niet het hart als de zetel van de liefde en de andere menschelijke gevoelens geldt, maar bijv. de lever of een ander inwendig orgaan. Er moet hier dus een geheel anders georiënteerde omschrijving gevonden worden.
Op verschillende eilandengroepen van den Ned.-Indischen archipel heeft men het voor een bevredigenden naam voor het H. Oliesel achtereenvolgens geprobeerd met „Het Sacrament voor hen, die sterven gaan” en „voor die zwaar ziek zijn”. Maar in beide gevallen zonder het gewenschte succes, want de inboorlingen meenden nu, naar den naam te oordeelen, dat het H. Sacrament hen de zware ziekte of zelfs den dood zou aandoen en weigerden het te ontvangen. Tenslotte werd een prachtige oplossing gevonden vlak bij huis „Het Sacrament van de Olie”. De sterkende kracht van olie was reeds bekend uit massages, die hier op de wedstrijdspelers, krijgers enz. werden toegepast. Het sterkst klemt de moeilijkheid natuurlijk bij de directe namen voor de Godheid of de Goddelijke Personen zelf, waarvoor de primitieve talen meestal niets anders bieden dan vormen, die om de bijgedachten uit de heidensche mythologie, die ze opwekken, totaal onbruikbaar zijn. Soms wordt pas na jaren en na herhaalde proefnemingen de definitieve benaming ingevoerd, die vaak heel eenvoudig komt te luiden: de Schepper, de Allerhoogste, of voor de H. Maagd: Godsmoeder, de Heilige Moeder, enz.
Lit: Greg. von Breda, Die Muttersprache (Missionswissenschaftl. Studiën, nr. 7, Münster-Den Bosch 1933, met verdere lit.).
Wils.