Caedmon - Benedictijn, de eerste Katholieke dichter in het Engelsch, tusschen de jaren 650 en 700. De H. Beda (Hist.
Eccl. IV, 24) vertelt het mooie verhaal van den ongeletterden herder van het klooster te Whitby, die in een visioen de gave der poëzie ontving, en een hymne zong op de schepping. Eenige regels van deze hymne in Northumbrisch dialect zijn bewaard in een hs. van Beda’s werk. De herder werd Benedictijner monnik en heeft volgens den H. Beda later nog vele godsdienstige onderwerpen in Angelsaksischen dichtvorm behandeld.
Een Angelsaksisch hs. te Oxford, het zgn. Junius hs. 11, bevat meerdere gedichten, wier onderwerpen zoo nauwkeurig overeenkomen met de opgave van den H. Beda, dat het hs. vroeger altijd het Caedmon hs. werd genoemd. Het hs. bevat 4 gedichten, die echter zoozeer in methode en stijl verschillen, dat zij onmogelijk het werk van één man kunnen zijn. Deze gedichten zijn:
1° Genesis, een hier en daar levendige paraphrase van het Boek der Schepping, hoofdstuk 1 tot 22, met een interpolatie over den zondeval (Gen. B), die vertaald is uit het oud-Saksisch en dus eerst uit de 9e eeuw kan dateeren, een krachtig stuk poëzie, dat nu en dan zelfs doet denken aan Milton’s heldendicht;
2° Exodus, een gedicht vol oorlogsatmosfeer in snelle beweging, verlend één enkele gebeurtenis (Ex. 13.17 tot 14.30), de uittocht uit Egypte, in krachtigen stijl;
3° Daniël, een heldere, eenvoudige, deels lyrische paraphrase van Daniël (1 tot 5). Deze drie gedichten zijn geschreven in een fraaie letter en versierd met 48 teekeningen, deels realistische voorstellingen uit de 11e eeuw, geheel in den kunststijl van de school van Winchester, sterk beïnvloed door het Psalterium van Utrecht.
Ten slotte volgt nog: 4° drie fragmenten van een gedicht, aan het N.T. ontleend, bekend onder den naam Christus en Satan. Dit lijkt meer op de latere lyrische gedichten van Cynewulf, maar herinnert tegelijk door zijn concrete methode aan de vroegere Oud-Testamentische groep, waaraan de naam van C. verbonden is.
Uitg.: C.’s hymne door A. H. Smith, Three Northumbrian Poems (1933). Het C.-hs. is het eerst uitgegeven door F. Junius te Amsterdam (1655). Beste uitgaven: door I. Gollancz, in facsimile (1927) en door G. P. Krapp (1931). “Doyle Davidson”.