Katholieke Encyclopaedie

Uitgeverij Joost van den Vondel (1933-1939)

Gepubliceerd op 20-03-2019

Biesen

betekenis & definitie

Biesen - 1° Jacob Willem van den, belangrijke figuur in de ontwikkeling van het Ned. dagbladwezen. * 1797, † 1845. Stichtte in 1828 het Algemeen Handelsblad, als voortzetting van een sedert 1825 verschijnend handelsbericht, dat uitgegeven werd door een firma, waarvan van den B. deelgenoot was en welke in 1827 liquideerde.

In Oct. 1830 is v. d. B. wegens alarmeerende berichten, die hem, zooals naderhand bekend werd, van hoogerhand geworden waren, door het Amsterdamsche publiek ernstig mishandeld. Daarom legde hij de leiding neer, verkocht zelfs zijn eigendomsrechten en week uit naar het buitenland. Een half jaar later keerde hij terug, hervatte op aansporing van koning Willem I zijn arbeid als publicist en kocht zijn blad wederom terug. Een artikel in het officieuze Journal de la Haye schonk hem in Nov. 1840 een volledige rehabilitatie van de tegen hem in 1830 ingebrachte beschuldigingen. Tot zijn dood bleef hij de leiding behouden van zijn blad, dat in den tijd van het Status Quo zeer veel bijgedragen heeft om de publieke opinie ten gunste van een spoedige en definitieve scheiding van België te winnen.

Lit.: N. Ned. Biogr. Wbk. (I).

Verberne.

2° Jan Jacob Willem van den, zoon van Jacob Willem, belangrijk figuur in Ned. op Kath. sociaal gebied. * 1836 te Amsterdam, † 1897 aldaar. Na zijn promotie (1859) en een tweejarig verblijf in Engeland vestigde v. d. B. zich als advocaat te Amsterdam. Ondanks een zeer drukke praktijk (hij was een kenner van waterschapskwesties) bewoog hij zich met apostolischen ijver op charitatief en sociaal gebied. Vooral het Kath. bijzonder onderwijs gold zijn zorg: krachtig bestreed hij de liberale onderwijsideeën in woord en geschrift (v. d. B. was jarenlang medewerker van Tijd en Centrum), bevorderde als president van den Bijzonderen Raad der St. Vincentiusvereeniging en als lid van het hoofdbestuur der Vereeniging van Liefdadigheid van den Allerheiligsten Verlosser het bouwen van bijzondere scholen, stichtte de Vereeniging tot bevordering van Katholiek bijzonder onderwijs (1869) en had een zeer belangrijk aandeel in de oprichting van den R.K. Onderwijzersbond in het bisdom Haarlem (1871).

Verder stichtte hij in 1868 met den architect Schmitz de St. Joseph-Gezellen-Vereeniging, die hij, hoewel hij zijn bestuursfunctie spoedig neerlegde, tot zijn dood trouw bleef als „protector” met geld en belangeloos lesgeven. Ook op staatkundig gebied is v. d. B. werkzaam geweest, ofschoon zijn voorkeur de maatschappelijke actie bleef gelden. Van 1885 tot 1888 had hij zitting in de Tweede Kamer voor het district Breda, waar hij trouw Schaepman ter zijde stond, vooral bij de grondwetsherziening van 1887, toen er bij de Katholieken veel verdeeldheid heerschte.

Werken: v. d. B. publiceerde behalve artikelen in Tijd en Centrum een aantal brochures over actueele onderwerpen, o.a. De ware oorzaak der krisis in Nederland (1866); Wat is liberaal? (1867); Een Amerikaansche hefboom tot opbeuring van ons Lager Onderwijs (1868); De Kerk en de volkswelvaart (1869); Beschouwingen over het ontwerp nationale militie-wet (1882). — Lit.: N. Ned. Biogr. Wbk. (I).

Verberne.

< >