Katholieke Encyclopaedie

Uitgeverij Joost van den Vondel (1933-1939)

Gepubliceerd op 05-02-2024

Bergslagen

betekenis & definitie

is het industrieele overgangsgebied tusschen midden-Zweden en Norrland, een beboscht moreenelandschap, verdeeld door breede dalen, die reeds lang in cultuur zijn. Het econ. leven steunt op de rijke ertslagen (vooral ijzererts), de waterkracht en den boschrijkdom.

Het ijzererts komt voor in de leptietformatie, die ingesloten wordt door gneis en verbrokkeld door graniet, zoodat het erts van de Klar Elf tot aan de Oostzee in vele afzonderlijke gebieden voorkomt, wat een hoofdkenmerk is voor dit landschap. De heele ijzervoorraad is 120 millioen ton. Het erts van het O. gebied heeft een zeer laag phosphorgehalte, zoodat het met houtskool gemakkelijk tot zeer goed ijzer verwerkt kan wrorden. De mijnbouw begon hier al in de 14e eeuw en mede in verband met de geringe vraag naar dit zeer waardevolle ijzer hebben de bedrijven steeds bescheiden vormen behouden. Het zijn kleine ondernemingen, die door de eenvoudige gebouwen en het half landelijk karakter harmonisch in het landschap passen. Tot deze O. groep hooren de mijnen in en om Dannemora, Persberg, Striberg, Norberg en Bispberg.

De N.W. rand van het ertsgebied, de Idkerberg—Grangesbergzone, heeft modern grootbedrijf. Vóór ca. 1880 w-as door het grooter phosphorgehalte nog geen exploitatie mogelijk. De mijnbouw werkt er voor het buitenland: Grangesberg en Blötberg voeren uit in Oxelösund, Idkerberg en Gavle. Het overige deel van Bergslagen venverkt het ijzer zelf. Aanvankelijk was de ijzerindustrie gevestigd in het productiegebied, maar ten tijde van Gustaaf Vasa dwong de houtnood van het mijngebied tot verplaatsing naar de randen, o.a. naar Fiiipstad, Vestmanland, Södermanland, het gebied ten N. der beneden-Dal Elf en naar het kustgebied van Gestrikland. Door ontwikkeling der techniek kon men de waterkracht der groote rivieren gaan benutten, kwam de ijzerverwerking nog meer naar buiten en nam ook de concentiatie toe. De ijzerindustrie legt zich hier vooral toe op de productie van fijne fabrikaten. fr. Stanislaus.

< >