Barbara - Heilige, ♱ 306. Volgens de legende werd B. geboren in Nicomedië en in een toren opgesloten.
Zij omhelsde het Christelijk geloof, werd door haar vader uitgeleverd en stierf onder Maximinus Daza in 306 den marteldood, terwijl haar vader op de plaats zelf door den bliksem getroffen werd. B. is een volksheilige en wordt in vele omstandigheden aangeroepen. Patrones o.a. van bergbewoners, gevangenen en architecten; van kasteelen, vestingen en kruitkamers. Zij wordt ook aangeroepen tegen onweer, brand en pestziekte en bijzonder tegen een plotselingen dood.
L i t.: Migne P. G. (CXVI, 301-316); W. Weyh, Die syr.-B. legende (1912). J. v. Rooij. Voorstelling in de kunst. B. wordt afgebeeld als een jonge, schoone vrouw met een kroon of krans van rozen op het hoofd; in de hand doorgaans een palmtak en een boek, een enkele maal een klein Grieksch kruis. Naast haar de toren van haar gevangenschap, welke toren in de 15e eeuw gebruikt werd als sacramentarium om de H. Teerspijze in te bewaren. Sindsdien verschijnt B. met kelk en hostie in de hand en is zij patrones der stervenden. Om dienzelfden toren is B. de patrones van de artillerie (II.
Schiestl, met een zwaard en klein kanon). Als patrones in verschillenden nood komt B. voor onder de zie Noodhelpers. Met de H. Catharina komt zij veel voor op de zgn. mystieke verlovingen met het Kindje Jesus. Beroemd is haar plaats op de Sixtijnsche Madonna van Raffael. Lucas Cranach e.a schilderden de legende van haar leven.
Lit.: Kirchenschmuck (XXIV 1893); Peine, St.Barbara und ihre Darstellung in der Kunst (Leipzig 1896). Heijer.