Arbitrair strafrecht is strafrecht, waarvan de toepassing aan de willekeur der overheid is overgeleverd. De benaming wordt vooral gebruikt voor het strafrecht van het ancien régime, den tijd van de absolute staatsmacht, in handen van den vorst of van een aristocratie. Deze tijd begon tegen het einde der middeleeuwen, en werd afgesloten met de Fr. revolutie van 1789.
Sindsdien trachtte men de toepassing van het strafrecht aan strakke banden te leggen door strafwetten, welke de rechterlijke wijsheid zooveel mogelijk beperkten, terwijl alleen op grond van een rechterlijke rechtspraak een straf kon worden tenuitvoergelegd. Van omstreeks 1900 dateert een nieuwe beweging in het strafrecht (voorbereid door de literatuur), waarin voor den rechter en voor de uitvoerende macht, die diens uitspraak tenuitvoerlegt, een grootere vrijheid wordt opgeëischt. Voor deze vrijheid wordt als hoofdreden genoemd, dat zij noodig is om den schuldige op de voor hem meest doelmatige wijze te behandelen. Pompe