Antoniuszwijn - Het attribuut van den H. Antonius-abt is een varken, omdat de duivel in die gedaante hem bekoorde. In België en onze Z. gewesten geniet deze heilige, als beschermer van het vee, bijzondere vereering. Op 17 Januari werd vroeger in België, de Rijnstreek, en ook in sommige dorpen van Limburg, varkensvleesch geofferd en na de kerkelijke diensten onder de armen verdeeld. De Sint-Antoniusgilden mochten in de M.E. een varken, gemerkt en met een bel om den hals, overal laten voedsel zoeken, zelfs in steden als Amsterdam. Vooral tegen een soort pestziekte onder het vee, Sint-Antoniusvuur genoemd, werd de heilige kluizenaar aangeroepen: in de 11e en 12e eeuw kwam die veel voor; zijn beeld werd wel geschilderd op de buitendeur der huizen, om door zijn voorspraak van de pest bevrijd te blijven.
Lit.: J. David, Van de beelden der Heiligen en hunne gewone kenmerken (Brugge 31857) ; kan. V. Van de Velde, Feesten van het Kerkelijk Jaar en hunne Volksgebruiken (54—62). Knippenberg.