Ital. wijsgeer, ordesstichter en staatsman. * 1797 te Roveredo, ♱ 1855 te Stresa. Priester 1821, stichtte in 1828 het Istituto della Carità (voor mannen en vrouwen) en ontwikkelde een ontzaglijke werkzaamheid voor de godsdienstige en zedelijke verheffing en de politieke vrijmaking van zijn volk; diplomatiek agent van Sardinië te Rome in 1848, weigerde den kardinaalshoed, werd pauselijk minister van onderwijs, doch viel spoedig in ongenade.
Na langen strijd werden in 1887 veertig stellingen uit zijn werken door Leo XIII veroordeeld.Volgens de eigen kennisleer van R., door Plato en Augustinus geïnspireerd, moet alle waarheidskennis haar grond vinden in een „eerste waarheid”, die geen andere is dan de idee van het Zijn als zoodanig, welke den mensch in dien zin is aangeboren, dat hij zich daarvan door een onmiddellijke innerlijke ervaring bewust is (ideologisch psychologisme). Ook de zijnsleer van R. is door Plato beïnvloed. → Ontologisme.
Werken: Dell’educazione cristiana; Opuscoli filosofici; Nuovo saggio sull’origine delle idee; Filosofia del diritto; Introduzione alla filosofia.
Lit.: K. Werner, Die ital. Phil. des 19 Jhdt. (Weenen 1884-’88); F. Palhoriès, R. (Parijs 1908); F. Sassen, Wijsb. der 19e eeuw (1934); Rivista Rosminiana (sinds 1906).
F. Sassen.