Alufeva - naam van Christenmeisje, wier grafsteen 1916 in de S. Servaaskerk te Maastricht werd ontdekt. Een der oudste Christelijke gedenksteenen in ons vaderland (van omstr. 500). Het grafschrift luidt:
„Tetulum tutisque votis/ ic jacit Alufeva innocens/ funere captus qui vixit/ annus III vivere dum po tuit/ fuit dolcissima tutus/ in pace fideles recessit”, d.i.: Dit grafschrift is geplaatst met wenschen voor de veiligheid (nl. dat het niet geschonden worde). Hier ligt de onschuldige, door den dood weggenomen Alufeva, die 3 jaar leefde. Zoo lang ze leven mocht was ze allerliefst. Veilig en in vrede stierf ze als gedoopte. Vgl. ook Amabeles.
L i t.: Goossens, De Katakomben Rome-Valkenburg, Gedenkschrift z.j. (1916). Gorris.
Aluin (Lat. aluinen). P 1 i n i u s vermeldt in zijn Historia Naturalis de a. als beits voor het verven van weefsels. Hij maakte echter nog geen onderscheid tusschen ijzervitriool en a. Eerst Paracelsus maakte dit onderscheid. Echter eerst in 1797 is uitgemaakt, dat a. een dubbelzout is van kaliumsulfaat met aluminiumsulfaat. De samenstelling is dus K2S04 A12(S04)3.24H20. Tot de 15e eeuw werd de a. hoofdzakelijk uit het Oosten naar Eur. gebracht. Groote beteekenis hadden gedurende de M.E. de pauselijke aluinziederijen in Tolfa bij Civita Vecchia. De bereiding geschiedde uit de zgn. aluinsteen door verhitten in de lucht en daarna uittrekken met water (kubische of Roomsche aluin).
Ook ging men wel uit van de zgn. aluinschiefer en de aluinaarde. Deze stoffen bevatten echter nog geen kaliumsulfaat, dat dus extra moest worden toegevoegd. Tegenwoordig maakt men de a. uit het aluminiumsulfaat, dat op zijn beurt weer verkregen wordt uit de fijne leem- en kleisoorten, door deze met verdund zwavelzuur uit te trekken. Het aluminiumsulfaat wordt in verzadigde oplossing samengebracht met een verzadigde oplossing van kaliumsulfaat, waarna de a. vanzelf uitkristalliseert. Door de verzadigde a.-oplossing langzaam te laten bekoelen, krijgt men de groote, mooi gevormde octaëdrische aluinkristallen, terwijl bij snelle afkoeling onder roeren zich een kristalpoeder vormt, het zgn. aluinmeel. Bij verhitting van de gewone gekristalliseerde a. smelt ze in het afgescheiden kristalwater. Is dit laatste door de verdamping verdreven, dan blijft de gebrande a. over (alumen ustum). Bij sterk gloeien ontwijkt zwavelzuur en er blijft alurainiumoxyde over.
Gebruik. De waterige oplossing van a. reageert, ten gevolge van de hydrolyse, zuur. Ook heeft ze een sterk adstringeerende (samentrekkende) werking, waardoor aluin dient als bloedstelpend middel en voor het houdbaar maken van dierlijke blazen en huiden (aluinlooierij). A. werkt antiseptisch, waarvan reeds in de oudheid bij het toebereiden der mummiën werd partij getrokken. Verder was de voornaamste toepassing van a. bij het beitsen van wol en katoen, waardoor deze geschikt worden gemaakt om de kleurstoffen op te nemen bij de ververij. •> Aluminiumoxyde. Daar echter alle toepassingen van a. berusten op haar gehalte aan aluminiumsulfaat, gebruikt men tegenwoordig deze laatste stof, vooral sedert men dit sulfaat zeer zuiver en goedkoop heeft leeren bereiden. Zoodoende behoort het gebruik van aluin in hoofdzaak tot het verleden. In de fotographie wordt a. gebruikt als verhardingsbad voor gelatine, zoowel voor negatief als positief, ook voor een bruinkleurbad, het zgn. hypoaluinbad.
De hier besproken a. is het type eener reeks meest goed gekristalliseerde dubbelsulfaten, welke reeks kan worden voorgesteld door de alg. formule: M2S04.M'2 (S04)324 H20. Hierin stelt M voor een der éénwaardige metalen kalium, natrium, rubidium, caesium of ammonium, terwijl M' voorstelt een der driewaardige metalen aluminium, chroom, ijzer, vanadium of thallium. Men spreekt bijv. van ammoniak-ijzeraluin, van rubidium-chroomaluin enz. Behalve de eigenlijke a., het zooeven besproken kalium-aluminiumsulfaat, is nog van belang de kalium-chroomaluin, > Chroomaluin. v. d. Beek.
Aluinaarde, aluinklei, aluinlei, aluinsteen, ->• Aluminiumertsen.
Aluinlooiiny, de dierenhuid, of bloot, wordt behandeld met een mengsel van aluin en keukenzout, waarbij de aluminiumzouten looiend werken. > Looien en Lederbereiding.
Aluinmeel, -*• Aluin.
Alumbrados, ook Iluminados (Verlichten) en Dejados (Verlatenen) genoemd. In het begin der 16e eeuw een groep personen, die in verwantschap met de Protestantsche leer den nadruk legden op het innerlijk verkeer met God en door de oefening van het overwegend gebed tot goddelijke begenadiging meenden te komen. Zij achtten zich door den H. Geest verlicht, verwierpen de heiligenvereering en verloren zich in de beschouwing, zonder waarde te hechten aan de goede werken en vervielen aldus in quiëtisme. In de beschouwing gaat de ziel geheel in God op. Heeft zij die volmaaktheid bereikt, dan kan niets haar meer schaden. Al wat de ziel h indert in de overweging en beschouwing, alle geboden, welke haar tot iets anders verplichten, zijn uit den booze. De H. Geest leidt de zijnen innerlijk. Verschillende A. geraakten onder den invloed dezer meeningen in hun gebeden in extatischen toestand, zagen visioenen, ontvingen de wondteekenen enz.
De beweging begon in het Z. van Spanje, doch vond door geheel het land aanhang. Vrome en heilige personen steunden vooral in den beginne de beweging door aanbeveling van het overwegend gebed en aandringen op innerlijk leven. De voornaamste godgeleerde der A. is Juan de Valdes, die ten slotte bijna een neo-platoonsch pantheïsme leerde. De meesten gingen niet zoo ver. Eenzijdige ontwikkeling voerde tot grove misstanden en misbruiken.
Dit leidde bij de Spaansche Inquisitie tot zeer strenge maatregelen, waarbij ook vele goede geschriften en heilige personen veroordeeld werden om vermeende bevordering der gevreesde beweging. De groot-inquisiteur Femando de Valdes, aartsbisschop van Sevilla, vooral gesteund door Melchior Cano O.P., trad zeer streng op. In twee Indices van 1551 en 1559 wurden, behalve vele verderfelijke geestelijke werken, ook tal van boeken, die in dien tijd tot misvatting konden leiden, o.a. van Hendrik Herp en Dionysius den Kartuizer, verboden, zoodat zelfs een H. Teresia klaagde, van al haar mooie boeken te zijn beroofd. De zeer gematigde geschriften van P. Balthasar Alvarez S.J. en de invloed van P. Dominicus Bannez O. P., van de H. Teresia en vele anderen deden geleidelijk het goed recht van het ware mystieke leven weer erkennen en luidden een glorie-tijdperk der Spaansche mystiek in.
Brandsma.
Ahmiinaten, zouten van het zeer zwakke aluminiumzuur. Technisch vinden toepassing: 1° N atriumaluminaat NaA102 of ook Na^AlO^ een witte stof, die verkregen wordt uit bauxiet met natriumhydroxyde. Het dient als beitsmiddel in de ververij, voor het lijmen van papier, voor het harden van gips en steenen en voor het maken van lakkleurstoffen. 2° Baryumaluminaat, Ba(A102)2, dat verkregen wordt uit bauxiet door smelten met zwaarspaat en koolstof. Deze witte stof wordt als waterreinigingsmiddel toegepast, daar het zoowel de in het water aanwezige carbonaten alsook de sulfaten neerslaat, terwijl van het baryumaluminaat niets in het water opgelost achterblijft. De methode is echter duur. v. d. Beek.