Katholieke Encyclopaedie

Uitgeverij Joost van den Vondel (1933-1939)

Gepubliceerd op 04-01-2024

Alexandrijnsche bibliotheek

betekenis & definitie

is de belangrijkste openbare bibliotheek der klassieke Oudheid. Zij werd gesticht door de Egyptische Diadochen Ptolemaeus I Soter (f 285 v.

Chr.) cn Ptolemaeus II Pbiladelphus (285—246 v. Chr.) en behoorde bij het, naar het voorbeeld van Athene, in dien tijd te Alexandrië opgerichte Museum, een instituut, waar geleerden op staatskosten gehuisvest waren en onderwijs gaven. Geen geld werd gespaard, om in de bibliotheek de literatuur van dien tijd zoo volledig mogelijk te verzamelen. Men verhaalt, dat daarvoor zelfs boekenladingen van in Alexandrië ankerende schepen in beslag genomen werden en dat voor het van Athene tegen een onderpand van 15 talenten geleende staatsexemplaar der drie tragici slechts een copie teruggezonden werd. Het behoeft dus niet te verwonderen, dat ten tijde van Callimachus (midden 3e eeuw) het aantal boekrollen — de boeken hadden in dien tijd immers den vorm van een rol — op ongeveer 490000 geschat werd voor de hoofdafdeeling der bibliotheek, die zich in het stadsdeel Bruchium bevond en op 42800 voor het kleinere deel in het Serapeum. Van de bibliothecarissen, die tot de grootste geleerden van hun tijd behoorden, vallen te noemen: Zenodotus, Eratosthenes, Aristophanes van Byzantium en Aristarchus van Alexandrië.

Of ook Callimachus dezen rang bekleed heeft, is niet geheel zeker; hij is de vervaardiger van een catalogus, Pinakes (= bordjes) genaamd, waarin de boeken in systematische groepen waren ingedeeld, terwijl in deze groepen de auteursnamen van biographische aanteekeningen waren voorzien. Nadat in den strijd met C. Julius Caesar het grootste deel der boekerij bij straatgevechten in Alexandrië in 47 v. Chr. was verbrand, werd het Serapeum het eigenlijke boekencentrum. zie Alexandrië.Lit.: V. Gardthausen, Die alexandriensche Bibliothek (in Zeiischr. des deutschen Vereins f. Buchw. u. Schrifttum 5 1922, 73—104); F. Schmidt, Die Pinakes des Kallimachos (Berlijn 1922).

Brummel.

< >