in de gymnastiek is een middel om de leerstof te verrijken. Het is een meermalen na elkaar uitvoeren of op elkaar laten volgen van twee of meer oefeningen.
Die afwisseling kan zijn rhythmisch, en vrij of niet rhythmisch, onderbroken of niet onderbroken. Ze is rhythmisch als er tusschen de oefeningen verband bestaat wat betreft den duur, het aantal en de groepeering der tijdsdeelen. Ze is vrij, als dat verband niet bestaat. De afwisseling is onderbroken bij rhythmische afwisseling, als de gelijke deelen van de eene oefening telkens door een tweede oefening zoo gevolgd worden, dat ten slotte beide oefeningen in haar geheel één of meermalen zijn uitgevoerd. De afwisseling is onderbroken bij vrije afwisseling, als de eene oefening telkens op bevel wordt geëindigd om weer op een nieuw bevel en teeken met de afwisselende oefeningen aan te vangen. De afwisseling is ononderbroken, als de afwisselende oefeningen onmiddellijk op elkaar volgen en als elk der oefeningen één of meermalen in haar geheel wordt afgewerkt, vóórdat de andere volgt.Aerts.