ook adenoïde woekeringen, adenoïde vegetaties, vergroote neuskeelamandel of vergroote derde amandel genoemd, is een klierachtige woekering in de neuskeelholte. Meestal gaat deze woekering bij het bereiken van den volwassen leeftijd terug.
In enkele gevallen blijft ze echter nog bij volwassenen voortbestaan. Volgens de statistieken komt het a. bij 30% der schoolkinderen voor. Oorzaak onbekend. De verschijnselen kunnen verdeeld worden in plaatselijke en algemeene. De plaatselijke zijn ten deele afhankelijk van het dichtdrukken der Eustachiaansche buis. De plaatselijke verschijnselen zijn: verstopte neus, voortdurende of telkens terugkeerende verkoudheid, doofheid, middenoorontsteking, open mond, snurken, kwijlen, naar voren groeien der bovenkaakstanden, hooger worden van het harde verhemelte, veranderde spraak.
De algemeene verschijnselen zijn: gebrek aan eetlust, hoofdpijn, nachtelijk bed wateren, achterlijkheid op school, onvermogen om de aandacht bij iets te bepalen (de zgn. aprosexie van Guye), telkens terugkeerende koorts, bronchitis, soms onvoldoende ontwikkeling en misvorming van het skelet, en ook wel oogaandoeningen. Soms komt een acute ontsteking van het a. voor. Behandeling van het a. is noodig, wanneer het verschijnselen geeft. De meest gebruikelijke manier is verwijdering met het ringmes (adenotoom) van Beckmann. Recidieven zijn zeldzaam. Soms blijft het ademen door den mond nog na de operatie bestaan. Het toepassen van ademhalingsoefeningen en het dragen van een kin verband is dan noodig. Nelissen.