heet de beweging, die het herstel van een autonoom joods volksleven in Palestina heeft nagestreefd. Als verlangen naar de terugkeer tot het stamland is het zionisme zo oud als de tijd, waarin Joden gedwongen in de verstrooiing hebben geleefd.
Een klassieke uitdrukking vond het heimwee van het Zionisme in Ps. 137. Op alle mogelijke wijzen heeft het Zionisme in de loop der eeuwen bestaan, hoewel het woord zelf eerst in 1893 door Birnbaum schijnt te zijn gevormd.
In het bijzonder moet daarbij Halevi, de middeleeuwse dichter der Zionsliederen, vermeld worden. De plannen tot practische verwerkelijking kregen echter eerst in de loop van de 19de eeuw een zakelijke basis.
In 1896 verscheen het beroemde geschrift van Theodor Herzl Der Judenstaat, dat de stoot gaf tot een hechte politieke organisatie, waarin allerlei verenigingen van de „Chibbat Zion” (Hebr., Zionsliefde) samenvloeiden en een bedding vonden. Op het eerste grote Zionistische congres te Bazel in 1897 werd Herzl tot president gekozen.
Het was zijn verdienste, dat hij in diplomatieke kringen vooral in Engeland belangstelling voor de aspiraties van het Zionisme wist te wekken. De belangrijkste gebeurtenis op de weg naar de verwerkelijking werd de Balfour-verklaring van 1917, een brief, gericht aan lord Rothschild namens de Engelse regering, inhoudende toezegging van steun bij de oprichting van een nationaal thuis voor het joodse volk in Palestina.
De invloed van Chajim Weizmann had belangrijk tot deze stap bijgedragen. Nadat Engeland het mandaat over Palestina had verkregen, werden de verhoudingen in de organisatie van het Zionisme beïnvloed door de onlusten der Arabieren en de reactie daarop door de mandataris.
Gedurende deze tijd trad de Jewish Agency op als vertegenwoordigend lichaam der Joden in Palestina.
Weizmann was hiervan president, maar werd in 1930 wegens zijn pro-Engelse gezindheid tot aftreden bewogen.
Op 14 Mei 1948 werd de onafhankelijkheid van de staat Israël bij monde van Ben Gurion afgekondigd; de volgende dag begon de oorlog der landen van de Arabische Liga tegen Israël, die nog datzelfde jaar met een wapenstilstand eindigde. Weizmann en na diens dood BenTsevi zijn de eerste presidenten van de staat, die aan het Zionisme zijn aanzien heeft te danken (verder zie Israël).M. A. B.
