Katholicisme encyclopedie

Prof. dr. J.C. Groot (1955)

Gepubliceerd op 02-01-2020

GESLACHTSREGISTERS

betekenis & definitie

zijn lijsten waarin iemands afkomst of nakomelingschap wordt aangegeven. Reeds het oude Babylon kende, in tegenstelling tot Egypte, geslachtsregisters, en daar Abraham uit Oer in Babylonië afkomstig was, is het heel goed mogelijk, dat hij daar reeds met de interesse voor geslachtsregisters heeft kennisgemaakt.

Aan de andere kant moet men de bijzondere belangstelling van Israël voor de geslachtsregisters verklaren uit zijn stammenstelsel en uit het bewustzijn van Israël, dat het Gods uitverkoren volk en drager der belofte was; wie dan ook na de ballingschap zijn geslachtsregister niet kon vertonen, werd niet als Israëliet beschouwd (Esdr. 2 : 59-62). De oudste lsraëlietische geslachtsregisters stammen klaarblijkelijk uit de periode van de uittocht (Num. 1), maar zij werden bij bijzondere gelegenheden aangevuld (Num. 26, 1 Krom 21 : 1-6), terwijl ook families hun eigen registers bijhielden (Judith 8 : 12).

Het spreekt vanzelf, dat de geslachtsregisters waardevolle geschiedbronnen konden zijn, en gezien de bijzondere aandacht van de Israëlieten voor hun afstamming, is het heel begrijpelijk, dat in hun geschiedschrijving deze geslachtsregisters een grote rol spelen. Zo is bijv. het boek Genesis opgebouwd op 10 geslachtsregisters (de zgn. toledoth), terwijl alleen van de op de voorgrond tredende personen het nodige wordt verteld.

De bijbelse geslachtsregisters vertonen dikwijls een zeer schematisch karakter, waaruit blijkt, dat de geïnspireerde schrijvers zich zekere vrijheden ten opzichte van de weergave der lijsten meenden te kunnen veroorloven. Die vrijheid komt vooral naar voren in het weergeven van getallen, wat begrijpelijk is, als men weet, dat de zgn. gematrie of de leer van de waarde der letters (zie Getallensymboliek) in het nabije Oosten veel opgang maakte.

Zo zegt bijv. de stamboom van Jesus bij Matth. 1 : 1-17, dat er 3 maal 14 geslachten waren van Abraham tot Christus, en de bedoeling van deze opgave is waarschijnlijk: Jesus voor te stellen als driemaal David = de ware Messias, want de getallenwaarde van de naam David is 14. Zo zal men bij vele andere geslachtsregisters, met name bij die van Genesis, minder moeten letten op chronologische en mathematische exactheid en meer op de juridische bedoeling: zij willen aangeven hoe de schuld van Adam en de belofte aan de aartsvaders van de een op de ander werden overgedragen. j. v. D.

< >