Het dogmatisch feit van de apostolische successie moet onderscheiden worden van de wijze, waarop de ambtsdrager wordt aangewezen. Vanaf paus Clemens (90 n.
Chr.) bezitten wij getuigenissen der oude Kerko.m. in haar bisschopslijsten — omtrent een aanwijzen van bisschoppen door de apostelen zelf. Na het apostolisch tijdperk werden de bisschoppen door clerus en christenvolk gekozen, terwijl de naburige bisschoppen de candidaten door aanname en wijding in het bisschopscollege inlijfden.
Het Concilie van Nicea (325) legde deze wijze van aanstelling als regel op en eiste bovendien de bekrachtiging van de metropoliet.De invloed van het christenvolk is in de loop der geschiedenis echter steeds meer verschraald. Onder Karel Martel en onder de opvolgers van Karel de Grote deden de koningen een interventierecht gelden en bekrachtigden zij de bisschopskeuze of benoemden zelf de bisschoppen. Het verzet vanwege de Kerk gaf aanleiding tot de investituurstrijd, die eindigde met het concordaat van Worms (1122), waarbij de vrije canonieke keuze van de bisschoppen door het kathedrale kapittel werd erkend. Deze wijze van aanstelling werd het gemeen recht in de Kerk sedert het 2de Concilie van Lateranen (1139). Sedert de 14de eeuw behielden de pausen zich het recht voor de bisschopskeuze te bekrachtigen of soms zelf de bisschoppen te benoemen. Aan verscheidene vorsten, o.m. die van Frankrijk, Spanje, Portugal, werd nochtans het voorrecht verleend de candidaten-bisschoppen voor te stellen, maar de pausen behielden het recht van bekrachtiging.
Volgens het tegenwoordig recht benoemt de paus volkomen vrij de bisschoppen (Kerkel. Wetb. can. 329, § 2). Op deze regel worden nochtans uitzonderingen aanvaard, als gevolg vooral van door de H. Stoel toegekende privileges. Een presentatierecht wordt toegekend soms aan het kathedrale kapittel van de vacante bisschopszetel, soms aan de bisschoppen van de kerkprovincie waartoe het bisdom behoort (aldus bijv. in de Verenigde Staten, in Canada, Brazilië e.a.), soms aan het staatshoofd (o.m. in Spanje). Vaak wordt in concordaten overeengekomen dat de H.
Stoel de naam van de candidaat-bisschop aan de regering zal bekendmaken en wordt aan deze toegestaan bezwaren van algemeenpolitiek karakter te opperen (aldus bijv. in Duitsland). Ten slotte bestaat nog de keuze door het kathedrale kapittel in enkele diocesen van Oostenrijk, Zwitserland en Beieren.
In NEDERLAND geschiedt de aanstelling van de bisschoppen op de volgende wijze: door het kathedrale kapittel wordt een lijst van drie candidaten voorgelegd aan de H. Stoel, die dan na het inwinnen van informaties tot de benoeming overgaat, zonder nochtans aan de voordracht gebonden te zijn. In BELGIË geschiedt de benoeming der bisschoppen eenvoudig volgens de normen van het algemeen recht, maar wel bestaat de gewoonte dat de Kroon geraadpleegd wordt. j. w./w. o.
