een Franse politieke beweging, ontstond tijdens de Dreyfusaffaire (1899) onder aanvoering van Henri Vaugeois en Maurice Pujo, met het doel het koningschap (in de persoon van de hertog van Orléans) met alle mogelijke middelen te herstellen. Haar talentvolle leiders (Léon Daudet, Dimier, Georges Sorel en vooral Charles Maurras) waren ongelovigen.
Kerk en dogma werden teruggebracht tot natuurlijke instellingen van nationale oorsprong en van nationaal en sociaal belang. Volgens Maurras is de katholieke godsdienst belangrijk en is de Kerk te eren, in zoverre in haar de echte menselijke, heidense cultuur het beste is bewaard; zowel vanwege het nationale welzijn als krachtens de traditie kan de monarchie niet tegen de katholieke godsdienst zijn; de Republiek is daaraan echter wel vijandig.
Daarom bestrijdt de Action Française de Republiek ook vanwege haar antikatholieke wetten. En hier lag dan ook het aanrakingspunt met Katholieken, die vanzelf bezwaar hadden tegen de anti-clericale wetten van de Republiek; zij meenden in de Action Française een bondgenote te vinden.
De Action Française trachtte op haar beurt de Katholieken te winnen. Juist verschillenden van de meest conservatieve en intransigente Katholieken, de zgn. integralen, waren de vurigste verdedigers van de Action Française, daar zij volgens hen het gezagsprinciep handhaafde.Pius X zag de gevaren van de Action Française, die haar beginselen wilde verspreiden door middel van de pers (sedert 1908 bezat zij een eigen dagblad), doch zo nodig door geweld. De Index veroordeelde (1914) verschillende werken van Maurras en het dagblad L’Action Française; op aandrang van hoge Franse geestelijken echter werd het decreet toen niet gepubliceerd. Een tiental jaren later meende men in sommige kringen de Katholieken openlijk te moeten waarschuwen, dat de godsdienstige opvattingen der leiders een gevaar vormden voor hun geloof; hun dagblad ging ook op moreel gebied niet vrij uit. Het H. Officie bevestigde op 29 Dec. 1926 het Indexdecreet van 1914 en veroordeelde het dagblad L'Action Française; het lidmaatschap werd aan de Katholieken verboden. De Action Française werd sedertdien fel anti-clericaal.
In November 1937 gaf de hertog van Orléans openlijk te kennen, dat hij met de Action Française brak. Op 20 November 1938 en formeel op 19 Juni 1939 betuigden de leiders hun onderwerping aan de H. Stoel, waarna het decreet van het H. Officie werd ingetrokken. Door haar houding gedurende Wereldoorlog II verdween de Action Française van het politieke toneel. M. G.
