Een hypothese (Grieks: υπόθεση [upóthese]) is een voorlopig als waarheid aangenomen veronderstelling die nog bewezen moet worden. Het is een niet-geverifieerde bewering die bedoeld is om te worden bevestigd of weerlegd. Een hypothese is een propositie, een ‘gezegde’ of een verklaring die we eenvoudigweg formuleren zonder een standpunt in te nemen over de waarheidsgetrouwheid ervan, dat wil zeggen zonder deze te bevestigen of te ontkennen. Eenmaal gesteld kan een hypothese worden bestudeerd, besproken of verwerkt op elke andere manier die nodig wordt geacht, bijvoorbeeld in het kader van een experimentele aanpak.
Een hypothese is een onzekere theorie (een vooroordeel dat niet verder is onderzocht) over relaties die empirisch kunnen worden getest. Wil een hypothese als een wetenschappelijke hypothese worden beschouwd, dan moet deze toetsbaar zijn. Wanneer een hypothese wetenschappelijk wordt getest, kan worden gezegd dat deze is verfijnd. Hypotheses zijn een handig hulpmiddel als je dingen wilt weten, bijvoorbeeld of een bewering waar of onwaar is.
Een hypothese die bedoeld is om aan te werken of om te verifiëren, wordt aangeduid met de uitdrukking ‘werkhypothese’. Een hypothese die wordt gebruikt zonder de bedoeling deze te verifiëren (bijvoorbeeld om sentimentele, religieuze of politieke redenen) vormt een postulaat. Een wetenschappelijke hypothese is een aanvaardbare stelling die is geformuleerd door het verzamelen van informatie en gegevens.
