Een flamencogitaar is een aparte variant van een standaard klassieke gitaar, afkomstig uit Zuid-Spanje. Met haar minder diepe klankkast is zij iets kleiner en compacter. De flamencogitaar, gebruikt voor flamenco, ligt heel dicht bij de klassieke gitaar, maar verschilt op een aantal punten.
De flamencogitaar was lange tijd een begeleidingsinstrument voor cante (flamencozang) en baile (flamencodans) voordat zij sinds de tweede helft van de 20e eeuw ook een solo-instrument werd. De liederen die het flamencorepertoire vormen, vertellen vaak over tegenslagen, vervolgingen en de hoop op een betere wereld.
De flamencogitaar, vooral de traditionele "blanca" met achterkant en zijkant van cipres, heeft een scherper geluid dan een klassieke gitaar omdat zij eerder bedoeld is als ritme-instrument om de dansers te begeleiden. Zij is gebouwd voor een agressievere rechterhandtechniek die typisch is voor het genre. Vaak zijn er ook beschermplaten (golpeadores) op de body gemonteerd, zodat je er met je nagels op kunt slaan zonder dat het bovenblad (gewoonlijk van spar) beschadigd raakt. Flamencogitaren hebben typisch een lage 'actie': de snaren liggen dichter bij de frets, wat sneller spel mogelijk maakt. Het geluid van een goede flamencogitaar wordt gekenmerkt door helderheid, scherpte en kort doorklinkende tonen (weinig feedback). De gitaar wordt vaak bespeeld met een techniek die "rasgueado" wordt genoemd, waarbij op percussieve wijze met de vingers op de snaren wordt getokkeld.
De flamenca negra is een ontwikkeling van de laatste decennia van de 20e eeuw die populair is gemaakt door de gitaarvirtuoos Paco de Lucía. De achterkant en zijkanten van een flamenca negra zijn gemaakt van dichtere houtsoorten, zoals palissanderhout, om een grotere geluidsprojectie en een hoger volume te bereiken. Deze gitaren zijn ideaal voor concertflamencospelers, maar ook voor andere muzikanten die willen genieten van een veelzijdige gitaar met lagere snaaractie.
Bekende virtuoze flamencogitaristen zijn Sabicas, Paco de Lucía, Tomatito, Vicente Amigo en Paco Peña. Enkele gerenommeerde gitaarbouwers en merken zijn Alhambra, Cordoba, Raimundo, Ramirez, Admira en Prudencio Saez.
