(ni:w-’ze:lant) o. [Ned. provincie Zeeland] dubbel eiland en Brits dominion in de Grote Oceaan.
1. Aardrijkskundig. Oppervlakte: 268 000 km2 (wat groter dan Groot-Brittannië). Kustlengte : 3250 km. Hoogste berg : Mount Cook 3770 m. Langste rivier : Waikato 350 km. Klimaat (in Wellington). Gem. temperatuur : 8,6° in juli, 16,1° in jan.; jaarl. neerslag : 1286 mm. Bodembedekking. 29 % bouwland, 26% woeste grond, 25% grasland, 20% woud. Natuurlijke streken.
1. Noordeiland, bergachtig en vulkanisch met laagvlakten vooral in het N.
2. Zuideiland, alpenland, met oostelijke kustvlakte. Bevolking : 1 985 000 inw. (1952), 9 per km2. Volken. Blanke Nieuwzeelanders; daarnaast:120 000 gekleurde Maori. Bestaansmiddelen : 26% industrie, 25 % landbouw, veeteelt en visserij, 16% handel. Handel: vooral met Groot-Brittannië, verder met Australië en de V.St.; uitvoer inz. wol, boter, kaas, bevroren vlees, huiden; invoer inz. motoressence, fruit, petroleum, weefsels, tarwe.
Munteenheid : £. Steden: 3 met meer dan 100 000 inw. Hoofdstad : Wellington. Taal: Engels. Cinema’s : 600 met 272 000 zitplaatsen. Godsdienst : 62% protestanten. 11% katolieken.
Staatsvorm : Brits dominion. Goeverneur-generaal (benoemd door de koningin van Engeland): WILLOUGHBY NOKRIE (sinds 1952). Bestuur. Wetgevende macht : Parlement bestaande uit het Huis van afgevaardigden; uitvoerende macht; goeverneur-generaal met Uitvoerende Raad van ministers. Bestuurlijke eenheden : 10 distrikten. Vlag : blauw met, boven in de linkerhoek, de Union Jack, en 4 rode sterren. Buitenbezittingen : Nieuwzeelandse eilanden, 825 km2, 25 000 inw.
2. Geschiedkundig. Nieuw-Zeeland werd 1642 door de Ned. TASMAN ontdekt en voor een deel van het zuidpoolgebied gehouden, dat de Ned. SCHOUTEN en LE MAIRE ten Z. van Zuid-Amerika (nl. Vuurland) meenden te hebben ontdekt en dat zij, ter ere van de Staten-generaal, Statenland hadden genoemd. Toen echter bleek dat het zelfstandige eilanden waren, werden zij naar de provincie Zeeland geheten. De Ned. Oostindische Kompagnie zag geen heil in kolonizatie. Toen J. COOK in 1779 de eilanden verkende, nam hij ze voor Groot-Brittannië in bezit. Aanvankelijk hadden de kolonisten een hevige strijd te leveren tegen de Maori, die toen nog menseneters waren, maar thans geheel zijn geassimileerd. Sinds 1907 is Nieuw-Zeeland dominion.
