de eerste Griekse vertaling van de Hebreeuwse bijbel (Septuaginta, ook als LXX geschreven, betekent ‘70’ omdat volgens de legende 70 of 72 vertalers eraan hebben gewerkt; zie Aristeas, brief van). Met deze vertaling werd naar alle waarschijnlijkheid al in de eerste helft van de derde eeuw v.
C. in Alexandrië een begin gemaakt: de Tora werd toen als eerste vertaald. In de drie eeuwen daarna zijn successievelijk ook de Profeten en ten slotte tevens de Geschriften vertaald, maar niet al die vertaalarbeid heeft in Alexandrië plaatsgevonden (waarschijnlijk voor een deel ook in Palestina). Het karakter van de vertalingen varieert sterk omdat er zoveel handen aan hebben gewerkt: sommige boeken zijn zeer letterlijk, andere juist weer zeer vrij vertaald. Er zijn soms ook grote verschillen tussen de Griekse vertaling en de Hebreeuwse tekst te constateren, ook in lengte, deels omdat de Griekse vertalers destijds een andere Hebreeuwse tekst voor zich hadden dan die wij nu kennen, deels ook omdat er soms van bewuste aanpassing aan ‘de moderne tijd’ sprake is.Door de vondst van de Dode Zee rollen bij Qumran is duidelijk geworden dat de meeste afwijkingen in de Septuaginta t.o.v. de Hebreeuwse tekst echter te maken hebben met het feit dat de bijbeltekst toen nog in een ‘vloeiende’ staat verkeerde en niet vastlag. Het grote cultuurhistorische belang van de Septuaginta is niet alleen dat door middel van deze vertaling de beschaafde wereld van die tijd voor het eerst kennis kon maken met de oorkonde van het joodse geloof maar ook dat door deze vertaling het vroege christendom, dat de Septuaginta als bijbel adopteerde, direct met haar Heilige Schrift in de gehele toenmalige wereld, waar het Grieks de lingua franca was, terecht kon. Het was overigens o.a. de christelijke toeëigening van de Septuaginta door de vroege christenheid die de rabbijnen ertoe bracht de dag waarop deze vertaling werd voltooid uit te roepen tot een zwarte dag voor het joodse volk. Zij lieten nieuwe Griekse vertalingen van de bijbel maken. Zie Aquila, Symmachus, Theodotion, Bijbelvertaling.
