lett. ‘leer der laatste dingen’. Eschatologie is de theorie over de komst van de messias, de eindtijd, het laatste oordeel en het leven na de dood.
Over al deze thema’s werd in het vroege nabijbelse jodendom veel meer gespeculeerd dan in de bijbel, maar tot een eenduidige en door allen aanvaarde eschatologie is het in het jodendom nooit gekomen. Er is een grote variëteit aan eschatologieën te vinden in de daaraan rijke literatuur van de Hellenistisch-Romeinse en Byzantijnse periode. Hoewel alle thema’s omstreden zijn (zal er een messias komen?; is er wel een laatste oordeel?; is er leven na de dood?), is er bij velen toch wel als gemeenschappelijke noemer aan te wijzen de gedachte dat God ooit zal ingrijpen, direct of indirect, om aan de nood en onderdrukking van zijn volk een einde te maken en de huidige wereld (‘olam ha-zé) wordt vernieuwd tot of vervangen door de komende wereld (‘olam ha-ba).
