Ikonen Lexicon

Karin Braamhorst (2004)

Gepubliceerd op 01-03-2017

Zon en maan

betekenis & definitie

Zon en maan worden bij de voorstelling van de kruisiging afgebeeld; links en rechts van het kruishoofd komen de symbolen van zon en maan voor. De verduisterde zon is rechtstreeks aan de evangeliën ontleend: Mattheus (27:45), Marcus (15:33) en Lucas (23:44) spreken over een duisternis welke over het land viel van het zesde tot het negende uur. De maan wordt alleen in apocriefe geschriften vermeld. Zij zou haar gelaat hebben afgewend op het moment dat Christus aan het kruis sterft.

Zon en maan werden in de Oudheid vaak als attributen van heersers afgebeeld, bijvoorbeeld in afbeeldingen van de Romeinse keizer als Sol Invictus, waarbij het kosmische aspect van diens heerschappij wordt benadrukt. Om die reden werden de zon en de maan waarschijnlijk aan de iconografie van de kruisiging toegevoegd; de kosmische betekenis van het gebeuren wordt hiermee beklemtoond. Op veel iconen zijn de kleuren van de zon rood, van de maan blauw en in beide is een gezicht door lijnen aangegeven. Vaak nemen ze in latere afbeeldingen de gedaante aan van antieke personificaties.

< >