door Paus Gregorius IX georganiseerde rechtbank voor geloofsonderzoek, 1232 opgedragen a/d Dominicanen. Het onderzoek was geheim, het vonnis, dat d/d wereldlijke macht moest worden uitgevoerd, openbaar.
In Spanje kreeg 1480 de koning het recht, inquisiteurs te benoemen. Na de Hervorming verloren de i. rechtbanken geleidelijk aan gezag. Napoleon I hief ze 1801 in Spanje en Frankrijk op.
