Mondige mensen - en wie van ons is dat niet? - hebben altijd en overal een mening over. Over het weer, het verkeer, het kabinet, het Nederlands Elftal, ja wat niet? Zo schijnt ons land over 16 miljoen bondscoaches te bezitten, die het allemaal beter menen te weten dan Marco van Basten.
Nu blijft het spuien van die mening meestal beperkt tot bezoekjes aan de kapper, of gepraat in de kantine tijdens de lunchpauze. Op tv hoeven we de 16 miljoen bondscoaches niet te horen. Marco van Basten mag af en toe wat in een microfoon zeggen, en voor de rest hebben we de voetbaldeskundigen zoals Jan Mulder, Ruud Gullit of Jan van Halst. En als het er echt om gaat doet Johan Cruyff nog wel eens een duit in het zakje.
Daar kunnen we dan de volgende lunchpauze over praten, hoe die Cruyff het weer eens goed gezien heeft, en hoe die Mulder er naast zat met zijn "analyse". Met boeken en platen was het vroeger ook een beetje zo. Deskundige lezers, doorgaans academisch geschoold, beluisterden de plaat of lazen het boek, en deden daarvan deskundig verslag in krant of tijdschrift. Ze plaatsten het werk binnen het oeuvre van de kunstenaar, benoemden de stromingen waarvan het deel uitmaakt, probeerden het te duiden en tenslotte van een waarde-oordeel te voorzien.
Als lezer kon je het daarmee oneens zijn, en soms klom er zelfs weleens een fan in de pen om te laten weten dat de heer Zus-of-zo totaal geen feeling had voor het werk van Corrie Konings of AC/DC, maar in ieder geval wist je je plaats. Corrie Konings was de artiest, Jacques d'Ancona de deskundige, en jij was de consument, zowel van de muziek van Corrie als van de deskundige meningen van Jacques. Door het vervloekte Internet is dat anders geworden. Jan en alleman schrijft maar raak - hoe het concert was, of de nieuwe CD bevalt, welke games vet zijn, wie leuker schrijft, Grunberg of Giphart, en welke blogs de moeite waard zijn.
Een leger van burgerrecensenten is opgestaan om alles te beoordelen. Van Disneyfilms tot algebraboeken, van zonnebrillen tot hotelvakanties. Zelfs de colleges van mijn Amerikaanse collega's worden nu beoordeeld op RateMyProfessors.com. Het zal niet lang duren voordat er metaburgerrecensenten opstaan, die uit deze chaos de goede recensenten uitpikken.
Vroeger had je al zoiets in druk: het aloude tijdschrift De Recensent, ook der recensenten. [Met dank aan Dicky Gilbers.]
