L amplificatio, exaggeratio, G auxèsis; syn. uitbreiding, breedvoerigheid, wijdlopigheid, omslachtigheid; ant. samenvatting. Intertekstuele figuur die een bestaande of veronderstelde grondtekst omstandiger, vollediger of zelfs redundanter weergeeft, bv. de roman Joseph und seine Brüder van Thomas Mann vertelt de kapittels 37-50 van het boek Genesis na in vier banden van samen 1355 pagina’s.
In de antieke retoriek is het kunstig uitwerken van een beschrijving of betoog een schooloefening, die toegepast wordt in de praktijk van de redenaar of literator. Daarbij kan gebruik worden gemaakt van stijlfiguren als synonymie, omschrijving, detaillering, uitweiding, parenthese, gradatie, incrementum en accumulatie. Overdadige amplificatie is typisch voor het sublieme stijltype.
Functies:
1) uitdiepen van een onderwerp
2) overdonderen van het publiek
3) karakteriseren van een personage, bv. Nestor, de praatzieke grijsaard in de Ilias
4) komisch procedé, bv. de wijdlopige vertellers bij L. Sterne, Richter (Jean Paul) en Th. Mann
Voorbeelden:
N)‘Waar geleefd wordt en geleden/Waar gebeefd wordt en gebeden/Waar gestreefd wordt en gestreden/Met den nood en met der dood,/Klinkt de menschelijkste aller beden:/Geef ons heden/ ’t Daaglijksch brood’ (H. Schaepman); ‘Ken je die dagen dat alles tegen zit. Wind tegen, regen tegen, je komt je ex tegen’ (songtekst van Brainpower)
