Helena - Dochter van Zeus en Leda, zuster van Castor en Pollux, echtgenote van Menelaos, koning van Sparta. Zij was de mooiste vrouw van Griekenland. Tijdens de afwezigheid van Menelaos werd zij geschaakt door Paris, zoon van koning Priamos van Troia. Dit was de aanleiding tot de Troiaanse Oorlog. Zie Homerische epen, Ilias.
Nawerking: De figuur van Helena in de epen en bij latere dichters en prozaschrijvers uit de oudheid wordt grondig belicht door J. Lindsay (zie bibliografie bij trefwoord Helena). Elena di Troia (1659), opera door de Italiaanse componist Fr. Cavalli (1632-1676); Paride ed Elena (1769), opera door de Duitse componist Willibald von Gluck (1714-1787); Hélène (1906), opéra-bouffe door de Franse componist Camille Saint-Saëns (1835-1921); Hélène ou le jeu Troyen, tragedie door de Franse componist Luc-André Marcel (1919); La belle Hélène (1864), operette door de Duits-Franse componist Jacques Offenbach (1819-1880); La guerre de Troi n ’aura pas lieu (1935), toneelwerk door de Franse literator Jean Giraudoux (1882-1944); Die Aegyptische Helena (1926), opera door de Duitse componist Richard Strauss (1864-1949); Helena, operamuziek door Heinrich Köhler (1820-1886); Helena di Troia, roman door P. Montana, Ned. vert. Helena van Troia, Antwerpen 1955; Helena op Ithaka, toneelwerk door Marnix Gijsen; De schone Helena, gedicht door Bertus Aafjes.
