Om te kunnen begrijpen wat een isotoop is, moeten we ons het atoom voor de geest halen; dat zonnestelsel-in-het-klein, waarin een aantal elektronen om een kern cirkelen. Het aantal elektronen is bij verschillende atomen eveneens verschillend, maar bij alle atomen van eenzelfde element hetzelfde; hun aantal bepaalt het ‘atoomgetal’ van een element.
Het kan echter voorkomen, dat twee atomen een gelijk aantal elektronen bezitten, maar dat hun kern op verschillende wijze is samengesteld. Hun ‘atoomgetal’ is dan gelijk maar hun gewicht is verschillend.
In het rangschikkingsstelsel dat algemeen gebruikt wordt, heeft ieder element zijn vaste plaats, die nu door dit atoomgetal bepaald wordt. Twee atomen met eenzelfde atoomgetal, maar verschillend atoomgewicht, moeten du» op dezelfde plaats in dit stelsel gerangschikt worden en men noemt ze daarom isotopen (grieks: iso = gelijk, topos = plaats). Uranium 235 en uranium 238 bijvoorbeeld hebben beide een atoomgetal van 92; dat wil zeggen: om hun kern cirkelen 92 elektronen. Die kernen zijn echter verschillend; in de ene bevinden zich 235, in de andere 238 protonen en neutronen.
Uranium 235 en 238 zijn beide isotopen van uranium. De ontdekking van het bestaan der isotopen heeft zeer grote gevolgen gehad voor de wetenschap. Om een voorbeeld te noemen: als een isotoop ouder wordt, kan hij van samenstelling veranderen. Dat veranderen gebeurt volgens bepaalde wetten, waarvan het element nimmer afwijkt. Toen men dat wist, kon men aan de hand van zeer oude, natuurlijke isotopen in de gesteenten .... de juiste ouderdom van aardlagen vaststellen. In de medische wetenschap wordt verder veelvuldig gebruik gemaakt van kunstmatig vervaardigde isotopen. Ook in de industrie worden de toepassingsmogelijkheden van kunstmatige isotopen elke dag groter.