Van den stoel (van Petrus) af. (Tegenwoordig gewoonlijk gebruikt van den Paus.)
Uit de hoogte.
De uitdrukking ex cathedra is ontleend aan den dogmatischen (d. i. leerstelligen) canon (d. i. regel), waarbij het Vaticaansch Concilie de Pauselijke Onfeilbaarheid als leerstuk van het R. K. geloof heeft vastgesteld. Deze geloofsregel (canon dogmaticus) luidt, vertaald, aldus: Wij leeren en stellen als eene door God geopenbaarde geloofswaarheid: „Als de Paus van zijn leerstoel af eene uitspraak doet, d. w. z., wanneer hij in zijn ambt van Herder en Leeraar aller Christenen krachtens zijn Apostolisch Oppergezag beslist, wat als leer in zake van geloof of zeden door de geheele Kerk moet worden gehouden, dan bezit hij, door Gods bijstand, welke hem in St. Petrus is beloofd, dezelfde onfeilbaarheid, met welke de Goddelijke Verlosser gewild heeft, dat Zijne Kerk, bij het vastellen eener leer over geloof of zeden zou toegerust zijn; en daarom zijn zulke uitspraken des Pausen uit zich-zelve, niet echter krachtens toestemming der Kerk, onherroepelijk. Wie zich echter, wat God verhoede, vermeten mocht, deze Onze beslissing tegen te spreken: hij zij in den ban.” De Paus spreekt ex cathedra en is dus onfeilbaar, als aanwezig in drieërlei:
1°. De Paus moet spreken als Paus.
2o. De Paus moet spreken als Paus, zóó dat hij beslist eene leer over geloof of zeden.
3o. De Paus moet spreken als Paus, zóó dat hij beslist eene leer over geloof of zeden, en die leer als bindend voor de geheels Kerk vaststelt.
Dr. A. C. SCHAEPMAN in een hoofdartikel in De Tijd van Zaterdag 7 September 1907, No. 18249.
