moeilijkheden tussen Nederland en Duitsland (1918) over transporten zand en grind, die Duitsland door Nederland naar bezet België wilde voeren. De transporten vonden reeds de hele oorlog plaats, daar de Ned. regering meende, dat deze materialen voor het onderhoud van wegen gebruikt werden.
Elke lading moest trouwens voorzien zijn van een verklaring van de Duitse overheid, dat het zand en grind niet voor militaire doeleinden bestemd waren. Reeds 1916 en 17 protesteerde Engeland tegen deze transporten. De Ned. regering gaf echter niet toe. Dat de zand- en grindkwestie begin 1918 weer acuut werd vond zijn oorzaak in het in beslagnemen van Ned. koopvaarders door de geallieerden (Eerste → Wereldoorlog, Nederland), want nu eiste Duitsland grotere faciliteiten voor zijn transporten. Generaal Ludendorff wenste na het mislukken van het Duitse zomeroffensief in Frankrijk Duitse militaire transporten over Roermond en opstelling van Duitse batterijen op Ned. gebied. Troelstra en De Savornin Lohman. die door de Duitse gezant F.Rosen benaderd waren, wisten 26.4.1918 de Kamer in een geheime zitting tot toegeven aan de Duitse eisen te bewegen, daar Nederland toch ook aan de geallieerden concessies had gedaan. Dal Nederland toen buiten de oorlog bleef dankte het aan het feit dat Ludendorff zijn eisen tegenover de Duitse regering niet kon doorzetten.Litt. P.J.Troelstra. Gedenkschriften dl. tv. Storm (1931); A.S.de Leeuw. Nederland in de wereldpolitiek, hfdst. vu (1936).
