(Fr. herleving], opwekking van het protestantschristelijk godsdienstige leven, die ca. 1810 in Frans Zwitserland begon (o.a. de hoogleraren Vinet te Lausanne en Merle d’Aubigné te Genève) en die zich over Frankrijk naar Nederland voortplantte, waar → Willem Bilderdijk een kring van studenten om zich had verzameld, bij wie hij zijn afkeer van de tijdgeest wist over te brengen (o.a. Da Costa).
De beweging, min of meer een herhaling van het → piëtisme, ontstaan als reactie op de door de → Verlichting veroorzaakte onverschilligheid t.o.v. de Christelijke leer en eredienst, legde de nadruk op zonde en bekering, wilde de oud-kerkelijke traditie herstellen, de Belijdenis in de kerk weer levend maken en de godsdienst ook in het dagelijks leven in praktijk brengen; werd vooral aangehangen in de hogere kringen der bourgeoisie, waar huiselijke bijeenkomsten, zgn. soirees religieuses in zwang kwamen. Ook → Groen van Prinsterer sloot zich 1830 aan. Daarnaast waren belangrijke vertegenwoordigers: W.de Clercq, A.Capadose, D.van Hogendorp, W.van Hogendorp, O.G.Heldring, J.J.L.van der Brugghen. Het Réveil wenste de terugkeer naar de toestanden van vóór de Franse Revolutie en legde onder invloed van de Romantiek sterk de nadruk op het gevoel en op het irrationele in de mens. Zijn ideeën hadden invloed op de vorming van de → Antirevolutionaire Partij. Er is veel praktisch werk uit het Réveil voortgekomen: de gestichten te Zetten en te Hoenderloo (Heldring), het zondagsschoolwerk (Capadose), het christelijk onderwijs (Van der Brugghen en Groen van Prinsterer).
Naarmate de kring waarop het Réveil inwerkte breder werd, traden ook de verschilpunten meer naar voren, zodat het zich tenslotte in verschillende richtingen oploste. Het Réveil—archief is ondergebracht in de bibliotheek van de Universiteit van Amsterdam.Litt. M.E.Kluit, het protestantse Réveil in Nederland en daarbuiten, 1815-65 (1970); A.Klemyss, Hist. du Réveil (1978): B.de Gaay Fortman. Figuren uit Het Réveil
(1980): J.van den Berg e.a. (red.). Aspecten van Het Réveil (1980).
