Ned. historicus: *15.12.1887 Dordrecht, ✝ 31.12.1966 Utrecht. Was 1919-35 hoogleraar te Londen, 1936-58 tc Utrecht in de algemene en vaderlandse geschiedenis van de nieuwe tijd; 1938—40 tevens te Rotterdam: ziet o.a. de Ned. geschiedenis van een Groot-Ned. standpunt, waarbij hij uitgaat van de gegeven eenheid van het Ned. taalgebied.
De overwinning van het protestantisme in het Noorden en van het katholicisme in het Zuiden was geen historische noodzakelijkheid. Geyl heeft ook gewezen op het feit. dat de buitenlandse politiek van de Oranjes in de 17e en 18e eeuw veel meer dynastiek gericht was dan met het nationaal belang was overeen te brengen. Geyl meent, dat men het verleden slechts kan benaderen en de studie der geschiedenis is voor hem een ‘discussie zonder eind*. Hij verschilt in dezen in opvatting van de zg. Amsterdamse school. Werken: Christofforo Suriano, resident van de serenissime republiek van Venetië in Den Haag 1616-23 (diss. 1913), Willem IV en Engeland tot 1748 (1924).
De Groot-Nederlandsche gedachte (2 dln. 1925 -30), Geschiedenis van de Ned. stam (4 dln. 1930—37; 2e dr. 1948—58). Revolutiedagen te Amsterdam, aug.—sept. 1748 (1936). Kernproblemen van onze geschiedenis (1937), Oranje en Stuurt (1939), Eenheid en tweeheid in de Nederlanden (1946), Napoleon, voor en tegen in de Franse geschiedschrijving (1946), Patriotten en NSB'ers (1946). De Patriottenbeweging 1780—87 (1947), Tochten en toernooien (1950; essays). Historicus in de tijd (1954, essays), Debates with historians (1955, essays), Gebruik en misbruik der geschiedenis (1956), Geschiedenis als medespeler (1958), Verzamelde opstellen (postuum 4 dln. 1978). Uitgaven: Pennestrijd over staat en historie (1971), Geyl in Vlaanderen.
Brieven en notities (uitg. P.van Hees en A.W.Willemsen, 3 dln. 1973-75). lx TT. H.W.von der Dunk. P.Geyl (1967): P.van Hees, Bibliografie van P.Geyl (1972); L.Vos. De eierdans van P.Geyl (BMGN, 1975).
