regeringsstreven in de 17e en 18e eeuw om de hoeveelheid edelmetaal in een land te vermeerderen, daar men dacht hoe groter deze voorraad hoe groter de welvaart; men streefde daarom naar een gunstige handelsbalans en trachtte daarom de invoer te beperken door invoerrechten en de uitvoer te bevorderen door uitvoerpremies, dus protectionisme. De koloniën werden beschouwd als wingewest; leverden grondstoffen en waren afzetgebied voor industrieprodukten.
De koloniale politiek van het mercantilisme berustte op de monopoliegcdachte: vreemdelingen trachtte men van de koloniale handel uit te sluiten. Emigratie werd tegengegaan en immigratie. vooral van bekwame arbeiders (voor de industrie) werd bevorderd. De Ned. Republiek was niet mercantilistisch, want zij had i.v.m. de vrachtvaart vrijheid van handel en bedrijf nodig en miste bovendien het krachtige centrale gezag, dat voor doorvoering van het mercantilisme nodig was. Haar koloniale politiek was echter zuiver mercantilistisch. → voc.Litt. E.Heckscher. Mercantilism (2 dln.,1955); J.G.van Dillen, Betekenis van het begrip mercantilisme voor de economische en politieke geschiedenis (in: TvG. 1959); W.D.Voorthuijsen, De Republiek der Verenigde Nederlanden en het Mercantilisme (1964); F.BIaich, Die Epoche des Mcrkantilismus (1973).
