in de jaren 1945-50 in België politiek vraagstuk rond de persoon en houding van koning Leopold III tijdens de Tweede Wereldoorlog. Tot de voorgeschiedenis behoort de kritiek van de koning inzake de werking van de parlementaire democratie in de jaren 1936-40 en zijn optreden in deze crisissituatie.
De eigenlijke koningskwestie gaat terug tot de → Achttiendaagsc Veldtocht van mei 1940, toen tussen koning en regering een conflict ontstond n.a.v. diens weigering op 25.5 de regering te volgen in ballingschap en na de onvoorwaardelijke capitulatie van 28.5.1940, waardoor de koning krijgsgevangene werd. De regering-Pierlot wilde deze daden niet dekken en concludeerde tot de ‘onmogelijkheid van regeren' van de koning. Op 31.5.1940 kwamen te Limoges 170 van de 369 Belg. parlementsleden bijeen: zij steunden de regering en keurden, op twee na, de capitulatie af. Leopold verbleef sinds de capitulatie te Laken, sinds juni 1944 te Hirschstein bij Dresden. Op 20.9.1944 werd in het bevrijd België Leopolds broer → Karel door de Verenigde Kamers tot regent aangcsteld. Naar de opvattingen van de linkse partijen socialisten, communisten en een deel der liberalen - kon de troon in België niet meer bezet worden door Leopold III o.m. wegens zijn huwelijk met → Liliane Baels en zijn persoonlijk contact met Hitler te Berchtesgaden in november 1940.
De vorst werd verdedigd door de cvp, die in feite bij het referendum 12.3.1950 de meerderheid behaalde. Bij de verkiezingen van 4.6.1950 behaalde de cvp in beide kamers de volstrekte meerderheid en 20.7.1950 stelden de Verenigde Kamers vast, dat voor Leopold een einde was gekomen aan de 'onmogelijkheid tot regeren’; 22.7.1950 keerde de koning naar België terug. Dat de koning, niettegenstaande deze morele overwinning, toch zijn prerogatieven overdroeg op zijn zoon Boudewijn en op 16.7.1951 afstand deed van de troon, was te wijten aan de incidenten van Gràce-Berleur (Luik), waar stakingen en onlusten plaatsvonden, terwijl de oppositie met een mars op Brussel dreigde.Litt. Contribution à l’étude de la question royale. Événements-documents (2 dln. 1946-47); Verslag v.d. Comm. van Voorl. op 14.7.1946 door Z.M.Koning Leopold III ingesteld (1947); Leopold m (Bijz. uiig. Revue milit. beige, 1950); J.Pace, Leopold III (1959); L.Schepens. Dagboek van een politiek conflict (1970); A.de Jonghe, Hitler en het politieke lot van België (1972); J.Duvieusart, La question royale (1975); J.Pirenne, Mémoires (1975).
