het Koninkrijk Holland (1806-10), in de Franse tijd de opvolgster van de → Bataafse Republiek, waarvan de laatste gezaghebber, raadpensionaris Schimmelpenninck, in 1806 werd vervangen door koning Lodewijk Napoleon, broer van de Franse keizer Napoleon. Deze achtte een van hem afhankelijke monarchie betrouwbaarder in zijn strijd tegen Engeland (→ continentaal stelsel).
Om deze reden plaatste hij ook elders in Europa zijn familieleden op de troon. Lodewijk Napoleon wenste zich echter niet als ondergeschikte van zijn broer te beschouwen en onttrok zich aan verscheidene maatregelen die strijdig met het Ned. belang waren, zoals het continentaal stelsel, de → tiëreering van de rente van de staatsschuld en de → conscriptie. Tot ministers koos hij bekwame ambtenaren, zoals → Gogel voor Financiën en → Van Maanen voor Justitie. In 1809 verscheen een Strafwetboek en een Burgerlijk Wetboek, die weliswaar naar Frans model waren opgezet (Code Napoléon), maar rekening hielden met de Ned. rechtsopvattingen. Het metrieke stelsel werd ingevoerd en maatregelen werden getroffen tot emancipatie van joden en katholieken. De koning kon echter niet verhinderen dat de economische toestand steeds slechter werd.
In 1809 trachtten de Engelsen Antwerpen te veroveren, waarbij zij Walcheren bezetten. De keizer, ontstemd over het zwakke Ned. verweer, lijfde Nederland bezuiden de Waal bij Frankrijk in, terwijl Franse douaniers de toepassing van het continentaal stelsel zouden afdwingen (→ Verdrag van Parijs, 16.3.1810). Toen een Frans bezettingsleger naderde, trad koning Lodewijk af, waarop Nederland bij het decreet van Rambouillet bij Frankrijk werd ingelijfd (9.7.1810).Litt. L.Wichers, De regering van koning Lodewijk Napoleon 1806-10 (1892); H.T.Colenbrander, Schimmelpenninck en koning Lodewijk (1911); J.A.van Houtte e.a. (red.). Algemene Gesch. der Nederlanden, dl. tx (1956); S.Schama, Patriots and liberators (1977); G.Homan, Nederland in de Napoleontische tijd, 1795-1815 (1978).
