het streven naar bewustmaking en cultivering van de taalkundige en culturele affiniteit van Nederland en Vlaanderen. Ontstond op het eind van de 18e eeuw bij een aantal Belgen, beïnvloed door Verlichting en romantiek.
Het streven vond een tijdelijke politieke verwezenlijking in het Verenigd Koninkrijk (1814 30). Na 1849 herleefde de idee in de Ned. congressen die gehouden werden tussen Ned. en Vlaamse intellectuelen (voornamelijk letterkundigen en filologen). De → Vlaamse Beweging en het 1895 opgerichte → Algemeen Nederlands Verbond (anv) stimuleerden in Nederland en België de belangstelling voor de Groot-Nederlandse Beweging. Tijdens de Eerste Wereldoorlog distantieerde het hoofdbestuur van het anv zich van het → activisme. Van grote culturele betekenis was de groeiende belangstelling voor de Vlaamse letterkunde, van wetenschappelijke betekenis de Groot-Ned. geschiedenisopvatting van P.C.A.→ Geyl en F.C.→ Gerretson. Het 1931 opgerichte Verbond van Dietse Nationaalsolidaristen (Verdinaso) kreeg in Nederland nooit veel aanhang.
Ook bewegingen als Zwart Front en de Nationaal Socialistische Beweging hielden zich bezig met de Groot-Nederlandse Beweging. In het kader van de Benelux heeft haar culturele inhoud nieuwe kansen gekregen.Litt. P.Geyl, De Groot-Nederlandse Beweging (2 dln. 1925-30): C.ter Haar, Nederland en Vlaanderen (1933); L.Picard. Gesch. van de Vlaamsche en Groot-Ned. beweging I (1937): P.Geyl, Studies en strijdschriften (1958); J.Deleu, Nederlander en Europeer (1966); A.W.Willemsen. Het Vlaamse nationalisme 1914-40 (2e dr. 1969).
