Ned. dichter, prozaschrijver, polemist, graveur, theoloog en moralistisch filosoof, *1522 Amsterdam, ✝ 29.10.1590 Gouda. Leidde een veelbewogen leven; werd 1562 stadssecretaris van Haarlem; zat 1567 enkele maanden in de Gevangenpoort in ’s-Gravenhage gevangen wegens ketterse sympathieën.
Week 1568 uit naar Kleef, waar hij als agent van Willem de Zwijger optrad ter voorbereiding van de opstand; keerde 1572 naar Haarlem terug en werd secretaris van de Staten van Holland; moest drie maanden later vluchten voor Lumey en Sonoy, wier wreedheid hij gehekeld had, waarna hij te Xanten als graveur in zijn onderhoud voorzag. Keerde 1577 naar Haarlem terug. Zijn polemische geschriften wekten zoveel verzet, dat hij 1585 opnieuw moest uitwijken, ditmaal naar Emden, waar hij zijn hoofdwerk Zedekunst dat is Wellevenskunste voltooide. Keerde 1586 naar Haarlem terug. Gehaat en vervolgd leidde hij een zwervend leven; zijn laatste levensjaren bracht hij te Gouda door. Coomhert behoort tot de merkwaardigste en belangrijkste figuren uit het geestelijk en godsdienstig leven van de 16e eeuw. Als auteur was hij buitengewoon vruchtbaar: er zijn 145 geschriften, waaronder 14 vertalingen van hem bewaard gebleven.Tot zijn kenmerkendste eigenschappen behoren zijn verdraagzaamheid en zijn strijd tegen bekrompenheid. Zo bestreed hij de calvinistische leerstukken der erfzonde en predestinatie en nam stelling tegen het katholicisme, al heeft hij nooit officieel met de Rooms-Katholieke kerk gebroken.
Litt. B.Becker, Bronnen tot de kennis van het leven en de werken van Coomhert (1928); S.van der Meer, Bijdragen tot het onderzoek naar klassieke elementen in Coornherts Wellevenskunste (1943); H.Bonger, De motivering van de godsdienstvrijheid bij D.V.Coomhert (1954); H.Bonger, Leven en werk van D.V.Coornhert (1978).
