een in het begin van de 19e eeuw met de Code Pénal ingevoerd verbod van aaneensluiting van resp. werknemers en -gevers tot vakorganisaties die vnl. op behartiging van de materiële belangen waren gericht. Men zag in coalities een inbreuk op de individuele economische vrijheid.
In België verviel het coalitieverbod met de invoering van het nieuwe Wetboek van Strafrecht in 1866. In Nederland werd bij de gw-1848 vrijheid van vereniging en vergadering ingevoerd, 1872 werd het coalitieverbod opgeheven door de erkenning van het recht van ‘samenspanning’ zowel van werkgevers als -nemers.
