Wordt veelvuldig beoefend in Friesland, mede dank zij de stimulansen van de Fryske Akademy die ook de Friestaligheid ervan bevordert. Meestal betreft het een deelaspect, bijv. de geschiedenisstudie van een streek, gemeente of plaats (zie geakunde) of van een persoon of groep van personen.
Het laatste meer biografische genre beoefent vooral ds. J.
J. Kalma (o.a. de serie Dit wienen ek Friezen).Vele medewerkers kende het omvangrijke werk Geschiedenis van Friesland (1968, 19732) waarin een totaalvisie ontbreekt. Een Fries-nationale en Groot-Friese geest ademt dr. D. Kalma: Skiednis fen Fryslân (1935, derde door G. N. Visser uitgebreide druk 1965).
Als voorbereiding tot een bronnenboek van de geschiedenis van Frl. is bedoeld het Boarneboekje ta de skiednis fan Fryslân onder red. van G. Abma, J.Visser en J. D. Winsemius (’71 dl. 1, 1975 dl. 2); ontworpen zijn 5 dln.
