naam van 5 heiligen, en van keizers, koningen en andere personen. Wij zullen hier alleen de heiligen opnoemen, en voor de overigen verwijzen naar de verschillende artikels FRANS.
De roomsch-katholieke Kerk vereert inzonderheid vier heiligen van dien naam, en wel: F. van Assisi den 4en October; F. [van Paula den 2en April; F.Xaverius den 2en December; en F. win Safes den 29en Januari. Hun aangaande moeten wij de volgende bijzonderheden vermelden: 1) F. van Assisi, stichter van de Franciscaner orde, geb. 1182 te Assisi, bij Spolelo, in Umbrië, was de zoon van een rijk koopman,'en heette eigenlijk Giovanni Bernardone. Aanvankelijk opgeleid voor den handelsstand, had hij de fransche taal geleerd, en was daarin zoo bedreven, dat men hem uit dien hoofde Francisco noemde, onder welken naam hij wereldberoemd is geworden. Toen hij omstr. 24 jaren oud was, zeide hij aan het koopmansvak vaarwel, om geheel en al voor de uitbreiding van het Christendom te leven; al spoedig had hij een aantal leerlingen en aanhangers, en zoo stichtte hij 1208 de monnik-orde der naar hem genoemde Franciscanen, aan welker leden hij echter uit nederigheid den naam gaf van Minderbroeders; de regel, door hem voor die geestelijke orde opgesteld, werd 1215 goedgekeurd door den paus (zie FRANCISCANEN).Hij deed eene bedevaart naar Palestina, overal gelijk de apostelen het Evangelie verkondigende ; doch niet slechts de apostelen, maar voornamelijk Jezus Christus trachtte hij, zooveel in hem was, na te volgen; en de leden zijner orde erkenden dan ook in hem niet minder dan 40 punten, waarin hij Christus evenaarde. Hij stierf 1226, en werd gecanoniseerd door paus Gregorius IX. De werken, door dezen heilige geschreven, verschenen in druk 1623 te Antwerpen.
2) F. van Paula, stichter van de orde der Minimen, geb. 1416 te Paula in Calabrie, wijdde zich reeds op jeugdigen leeftijd aan de strenge orde van St.-Franciscus (zie hierboven), en leefde als kluizenaar; toen zich eenige andere vrome mannen bij hem aangesloten hadden stichtte hij 1454 een klooster, en noemde zich en zijne medekloosterlingen Minimen, d. i. de minste der broederen. De regel van dit klooster was, behalve de gewone geloften, bestendig vasten, onthouding van vleesch, eieren en melk, uitgenomen in geval van ziekte. Daar deze F. den naam had, wonderdadige genezingen te kunnen doen, liet Lodewijk XI hem naar Frankrijk komen, in de hoop door de voorbeden van F. genezen te zullen worden ; doch de vrome kluizenaar trachtte hem slechts gelatenheid en onderwerping aan Gods wil in te boezemen, en de koning stierf. Vervolgens in Frankrijk gebleven, genoot F. de bescherming van Karel VIII en Lodewijk XII, stichtte eenige kloosters, en stierf 1507 in dat te Plessis-lès-Tours. Hij werd in 1519 gecanoniseerd.
3) F.Xaverius (François Xavier), bijgenaamd Apostel der Indien, geb. 1506 op het kasteel Xavier aan den voet der Pyreneën, was ten nauwste bevriend met Ignatius van Loyola, stichter van de Jezuïetenorde, waarvan F. lid werd, en 1534 de gelofte deed zijn leven te wijden aan de bekeering der Heidenen. Tot dat einde vertrok hij 1541 naar O. L, bewerkte vooral te Goa een aantal bekeeringen, en was op het punt naar China te vertrekken toen hij 1552 stierf.
4) F. van Sales, stichter van de orde der Visitatie, geb. 1567 op het kasteel Sales, bij Annecy in Savoje, uit aanzienlijke ouders, omhelsde 1593 den geestelijken stand, predikte ter volharding in de roomsche Kerkleer en ter bestrijding van het Calvinismus, werd 1602 bisschop van Geneve, stichtte 1610 de Orde der Visitatie, en stierf 1622.
5) zie het eerste art. BORGIA (Francesco).
