Geographisch- historisch woordenboek

Servaas de Bruin, D. Noothoven van Goor (1869)

Gepubliceerd op 21-10-2021

Elizabeth petrowna

betekenis & definitie

dochter van tsaar Peter den Groote en van Catharina I, was geb. 1709. Door hare moeder aangewezen om Peter II (zoon van den ongelukkigen Alexis) op te volgen, liet zij het zich aanvankelijk welgevallen, dat zij door keizerin Anna Iwanowna van den troon uitgesloten werd, doch bracht deze in den nacht van 5 op 6 Dec. 1741 ten val door eene paleis-omwenteling, grootendeels beraamd en ten uitvoer gelegd door graaf Lestocq.

Nadat zij zich als keizerin had laten uitroepen, werden de aanhangers van den jongen Iwan in den kerker geworpen of gebannen, doch niet een hunner werd ter dood gebracht: E. wilde niet toelaten, dat onder hare regeering aan een harer onderdanen de doodstraf voltrokken wierd; de Russen hebben haar dan ook den bijnaam gegeven van Goedertierene. Zij beoorloogde de Zweden, en dwong hen in 1743 een verdrag te sluiten, waarbij een ge-deelte van Finland aan Rusland kwam. Omstreeks denzelfden tijd verijdelde zij eene samenzwering, die tegen haar gesmeed was en hoofdzakelijk geleid werd door markies Botta, een hongaarsch edelman, en door luitenant Lapoekin en diens vrouw. Uit wrevel over de bijtende spotternijen, die Frederik II zich over haar veroorloofd had,mengdezijzich 1756 in den zevenjarigen oorlog, waarin Oostenrijk trachtte Silezië weder aan Pruisen te ontweldigen. Na eenige onbeduidende gevechten behaalden de Russen, onder aanvoering van Soltikow, eene schitterende overwinning op Frederik bij Cunersdorf(1757). Deze veldslag werd gevolgd door eenige verdere voordeelen; doch de dood trad tusschenbeide, zoodat zij daarvan de vruchten niet mocht plukken; zij stierf 5 Jan. 1762, en werd opgevolgd door Peter ÏII. Hare regeerlng is eigenlijk noch voor Rusland, noch voor Europa van veel belang geweest; maar des te befaamder daarentegen is keizerin Elizabeth door haren ontuchtigen levenswandel: om zich te beter aau hare neiging tot wellust te kunnen overgeven, wilde zij uit de velen, die aanzoek deden om hare hand, nooit eene keus doen. Zij had tot begunstigden minnaar en eersten minister Bestoetsjef, die later in ongenade viel. Bij Rasoemowsky, die van lakkei tot veldmaarschalk opgeklommen was, had zij drie kinderen, nl. twee zonen en eene dochter. Bij hare ondeugden, was zij echter eene beschermvrouw van kunsten en wetenschappen; zij slichtte de akademie van schoone kunsten tc Petersburg en de universiteit te Moskou.

< >