Geographisch- historisch woordenboek

Servaas de Bruin, D. Noothoven van Goor (1869)

Gepubliceerd op 21-10-2021

Borgia (geslacht)

betekenis & definitie

een aanzienlijk geslacht, oorspronkelijk uit Borja in Spanje, en sedert het optreden van Alfonso B. in Italië aldaar zeer invloedrijk en rnagtig, ofschoon de meeste leden dier familie eene weinig benijdenswaardige vermaardheid hebben erlangd. De genoemde B. (Alfonso) werd 8 April 1455 tot paus verkoren (zie CALIXTUS III), en B. (Rodrigo Lenzuoli), een neef van Alfonso, beklom den pauselijken stoel 1492 (zie ALEXANDER VI).

Deze Rodrigo B. had bij de schoone Vanozza (Julia Farnese) verscheidene onechte kinderen, van welke inzonderheid twee (Cesare en Lucrezia) een geschandvlekten naam hebben nagelaten in de geschiedenis.(Giovanni), werd op het verlangen van zijnen vader (paus Alexander VI) door den koning van Spanje met het hertogdom Gandia in Valencia begiftigd,en door zijn vader beschonken met het hertogdom Benevento en de graafschappen Terracina en Pontecorvo, en werd daardoor een angel in de oogen van zijnen jongeren broeder Cesare, die hem dan ook reeds acht dagen daarna deed vermoorden.

(Cesare), broeder van den vorige, werd 1493 door zijn vader met den kardinaalshoed begiftigd, doch legde later het purper weder af, en gordde den degen aan. Naar Frankrijk gezonden om een verbond tot stand te brengen met Lodewijk XII, won Cesar B. de gunst van dien vorst, werd door hem benoemd tot hertog van Valentinois, en trad in den echt met eene dochter van Jean d'Albret, koning van NavarreIn Italië teruggekeerd, ondernam Cesar B., in gemeen overleg met zijn vader (den paus), en zonder dat daartoe eenig redelijk voorwendsel bestond, de verovering van de Romagna; de meeste der kleine vorsten, die in die landstreek regeerden, werden door hem uit den weg geruimd, hetzij door het staal, hetzij door vergif, en 1501 werd Cesar B. bekleed met den titel van hertog der Romagna. Doch kort daarna (1503) stierf Alexander VI; en de nieuwe paus, Julius II, een geslagen vijand der familie B., deed Cesar B. in hechtenis nemen, en noodzaakte hem al zijne sterke plaatsen over te geven. Naauwelijks op vrijé voeten, werd Cesar B. opnieuw gearresteerd door Gonzalvo van Cordova en opgezonden aan den koning van Spanje, die hem verscheidene jaren gevangen hield op het kasteel Medina del Camj>o. Eindelijk gelukte het hem te ontvlugten, en nu nam hij de wijk naar zijn zwager, den koning van Navarre, vergezelde dezen in den veldtogt tegen Spanje, en sneuvelde 12 Maart 1507 bij het beleg van Viana. Macchiavel stelt Cesar B. voor als het toonbeeld van een dwingeland. Behalve den op zijn broeder (zie hierboven) gepleegden moord, en bloedschande met zijne zuster Lucrezia, had Cesar B. eene reeks van gruwelen en schanddaden op zijn geweten, en was in één woord een monster van zedeloosheid.

(Lucrezia), zuster der beide vorigen, even beroemd door schoonheid en vernuft, als verfoeijenswaard om hare ondeugden en dierlijke lusten, was eerst getrouwd met Giovanni Sforza, dien zij verliet, om een tijdlang met haren eigen vader (paus Alexander) en met hare broeders in bloedschande te leven; vervolgens trouwde zij met hertog Alfons van Biscaglia, zoon van den koning van Aragon, en na hem met Alfons van Este, zoon van den hertog van Ferrara, en stierf 1520. In weerwil van haar schandelijk leven, werd zij toch nog door velen geprezen; want zij was eene milde beschermvrouw van kunst en wetenschap.

< >