(lat., van agere, handelen) heet het boek, hetwelk den vorm voorschrijft waarin de godsdiensl-oefeningen moeten plaats hebben, zoomede de ambtsverrigtingen der geestelijken, en de woorden waarvan zij zich daarbij hebben te bedienen. Ter vaststelling van de godsdienst-vormen in de Christelijke kerk in het Oosten maakte zich paus Gregorius I (590—604) zeer verdienstelijk door de invoering van zijne -Sacramentele Agenda”.
Door de Kerkhervorming werd de opvatting van de waarde en beteekenis der openbare godsdienstplegtigheden zeer gewijzigd; en daar de Roornsche Kerk vasthield aan haar beginsel de openbare godsdienst-oefeningen als streng noodwendig voor het heil der zielen te houden, werd op het concilie van Trente aan den Paus de magt verleend voor alles formulieren vast te stellen, en zoo verschenen die voor de tot het bisschoppelijke ambt behoorende verrigtingen (Pontificale Rnmanum), voor de viering van de Mis (Missa Romanum), enz. In de Protestantsche Kerk, waar de eenheid meer gezocht wordt in den geest dan in den vorm, heeft bijna ieder land zijne bijzondere A. De invoering van dergelijke voorschriften gaf menigmaal aanleiding tot hevige geschillen. Zie UNIE.
