1. Ontlening aan een huisnaam, bijvoorbeeld De Hertog van Gelder, herberg te Zutphen, of de herberg De Hertog van York in Breda, mogelijk in verband met het verblijf van de Hertog van York te Breda in 1660.
2. In dienst van de hertog of pachter van (land)goederen van de hertog. Of een relatie met een hertog in andere zin aanduidend, een bastaardkind wellicht.
Mogelijkheden een en twee gaan in elkaar over als men zich voorstelt dat bijvoorbeeld de beheerder van het Hertogenhuis, het jachthuis van de hertog van Brabant te Rode (Sint-Oedenrode) in de 14de eeuw de achternaam Hertog gekregen zou kunnen hebben.
