(1856, uit het Frans) kloskant
Als je op de kaart een rechte lijn trekt van Brussel naar Parijs, kom je vanzelf langs Valenciennes. Valenciennes ligt aan de Schelde, op de grens van België en Frankrijk, in het departement Nord. De stad heeft verschillende heersers gekend, zoals de Romeinen, de Franken en de graven van Henegouwen, maar behoort sinds 1678 definitief aan Frankrijk.
In het begin van de 18de eeuw maakte Valenciennes naam als producent van een fijn soort kloskant, een techniek die in de 17de eeuw in Vlaanderen was ontwikkeld. Omstreeks 1750 werkten er in Valenciennes zo'n drie- à vierduizend kantklossers. Na de Franse revolutie liep de produktie sterk terug. Daarna werd deze kantsoort vooral in Vlaanderen gemaakt, onder andere in Bailleul.
Het kostte veel tijd om valencienneskant te maken en daarom was het duur. Toch was er in de 18de en 19de eeuw veel vraag naar. Kenmerkend voor valenciennes is dat voor de achtergrond (van ronde en vierkante mazen) dezelfde draden worden gebruikt als voor het patroon. In het begin werd er vooral ondergoed van gemaakt, later ook mutsen. Stroken valencienneskant sierden japonnen en jasjes.
In Nederlandse naslagwerken wordt vanaf het begin van de 18de eeuw hoog opgegeven van kant uit Valenciennes. Men sprak echter niet van valencienneskant of valenciennes. Nieuwenhuis gebruikt in 1828 nog het Franse dente/les de Valenciennes 'kantwerk uit Valenciennes'. Het begrip valenciennes (kant) - met als Vlaamse tegenhanger valencijn - duikt pas omstreeks het midden van de 19de eeuw op.
In de eerste helft van de 2oste eeuw raakte kant allengs uit de mode. Tegenwoordig wordt er dan ook nauwelijks meer valencienneskant geklost.
Engels Valenciennes (1717); Duits Valenciennes; Frans valenciennes (1761).
Nieuwenhuis Alg. wdb. kunsten en wetensch.' 7 (1828) 276-277; Winkler Prins' 9 (1877) 199 (kant), & 14 (1881) 113; WNT XVIII (1958) 269; Ned. Larousse ency. 24 (1979) 19; 0'Hara Mode ency. (1989) 123-124, 219; P. Wardle Nuttig en nodig. Nederlandse kantopleidingen 1850-1940 (1992) 16; 0ED (19932).
