Ewoud Sanders woordenboeken

Ewoud Sanders (2019)

Gepubliceerd op 07-02-2017

Jonge, Jonkie

betekenis & definitie

Jonge is aan het begin van deze eeuw ontstaan als verkorting van jonge jenever of jonge klare. Aanvankelijk spraken de jeneverproducenten, die indertijd overschakelden op een nieuw productieproces, van nieuwerwetse jenever. Later werd dit jonge jenever. We komen de borrel naam jonge vanaf de jaren dertig regelmatig tegen, maar de grote opmars van jonge jenever begon na de oorlog.

Tegenwoordig wordt er voornamelijk jonge geschonken; voor oude jenever bestaat een trouwe, langzaam kleiner wordende groep afnemers. Net als oude jenever heeft jonge verschillende koosnaampjes. Zo spreekt men ook van jonge blaag, jonkie, jongetje met (met suiker) en jongetje zonder (zonder suiker). Deze laatste borrel naam leverde tevens de woorden stumpertje en tobbertje op. Ook de borrel naam klein manneke, die in 1980 in Noord-Brabant is aangetroffen, kan als een variant worden beschouwd, want een jon- gesje) is immers een klein mannetje. Opmerkelijk is dat de Grote Van Dale eerst jonkie opnam, in 1976, en vervolgens in 1984 het minder spreektalige jonge.

Vanzelfsprekend zijn jonge en jonkie talloze malen in de literatuur van Noord en Zuid gevonden. We geven hier slechts een citaat van Carmiggelt uit 1965: Naast mij plaatsnemend, keek hij even geboeid naar mijn koffie en zei toen: 'Geef me toch maar een jonkie.' En naar boven wijzend: "t Is er tijd voor.' De oude klok wees tien voor zes. 'Hij staat al twintig jaar op tien voor zes,' zei de man. 'Daarom kom ik hier zo graag, 't Is een ordentelijke tijd voor een borreltje.'

< >