Toilet. Soms verkort tot ‘de beste’. Volgens het WNT was dit woord vooral in Noord-Nederland gebruikelijk in de betekenis van ‘het geheim gemak’. Sommige etymologen meenden ten onrechte dat bestekamer door volksetymologie was ontstaan uit bassecamere (benedengewelf, -kamer). Maar: er is geen bewijs dat bassecamere in Noord-Nederland ooit in gebruik is geweest, terwijl daarentegen beste kamer voor pronkkamer, salon heel gewoon was.
De bestekamer was dus oorspronkelijk de mooiste kamer van het huis. Het lijkt dus redelijker te veronderstellen dat het woord ook ironisch op het ‘geheim gemak’ (de onooglijkste plaats) is toegepast. Het komt in deze betekenis al voor in een zeventiende-eeuwse klucht.
’s Nachts moest hij dan ook vreeselijk poepen.
Zeg t’r niks van, zei hij naar Van Miersen.
Ben de gek, mijn gaat ’t niet an.
Voorzichtig stilletjes sloop Willem naar de bestekamer.
Lodewijk van Deyssel: De kleine republiek. 1888
’t Is ’n eer voor je om bij ’m schoon te make! ’k Zou geld tóé-betale! Zeg dank-ie as je de bril van z’n bestekamer mag schrobbe!
Herman Heijermans: Op hoop van zegen. 1900
