dialect

betekenis & definitie

dialect zn. 'streektaal'
categorie: leenwoord

Vnnl. dialect "wijze van uitspraak, taaluitspraak" [1669; Meijer]; nnl. dialect 'streektaal' [1723; Claes 1994b].

Ontleend aan Frans dialecte 'id.' [1550], dat teruggaat op Latijn dialectus 'id.' < Grieks diálektos (phōnḗ) 'omgangs-taal'. Het woord hangt samen met Grieks dialegein 'spreken', gevormd uit het voorvoegsel diá- 'uiteen', zie dia-, en légein 'spreken', zie legende, zo genoemd om aan te geven dat het de specifieke spreekwijze van verschillende streken betrof.
◆ dialectiek zn. 'redeneerkunst, met name redeneerwijze die vanaf stellingen via tegenstellingen tot een synthese voert'. Mnl. dialectike 'redeneerkunst' [MNHW]; vnnl. dialectike "redenkaveling" [1585; WNT nederduitsch]; nnl. dialectiek 'bepaald soort redeneerwijze' [1893; WNT]. Al dan niet via Frans dialectique ontleend aan Latijn dialectica < ars dialectica 'redeneerkunst', naar het voorbeeld van Grieks dialektikē technē 'id.'.. ◆ dialectisch 1 bn. 'van (de aard van) dialect'. Nnl. dialectisch 'id.' [1897; WNT]. Afleiding van dialect. ◆ dialectisch 2 bn. 'tot de dialectiek behorend'. Mnl. dialetijc 'de redeneerkunst beoefenend, filosofisch' [1393-1402; MNW-P]; nnl. dialectisch 'tot de dialectiek behorend' [1799; WNT zinnelijkheid]. Afleiding van dialectiek.